काठमाडौं- दुईवटा ठूला ऋण बिग्रिँदा नेपाल इन्भेष्टमेन्ट बैंक समस्यामा परेको छ। ऋण बिग्रिएसँगै बैंकको रेटिङसमेत घटेको छ। 

इक्रा नेपालले गरेको रेटिङअनुसार 'इस्युअर रेटिङ'तर्फ 'इक्राएनपी आइआर ए प्लस'बाट 'इक्राएनपी आइआर ए'मा झरेको हो। त्यस्तै दुईवटा ऋणपत्रको यस अगाडिको रेटिङ 'इक्राएनपी एलए प्लस' बाट 'इक्राएनपी एलए'मा झरेको छ। बैंकको रेटिङ र ऋणपत्रको रेटिङ एक तह तल झरेको हो। 

रेटिङ एजेन्सीका अनुसार बैंकका दुई वटा ठूला कर्जा बिग्रिँदा दुई अर्ब रुपैयाँको जोखिम व्यवस्था बापत छुट्याउनु परेको छ। एकैपटक दुई अर्ब रुपैयाँको जोखिम व्यवस्था बापत छुट्याउनु पर्दा यसको असर बैंकको नाफामा समेत देखिएको छ।

बैंक सञ्चालक समितिका अध्यक्ष पृथ्वीबहादुर पाँडेले बैंकको साधारणसभामा ठूला कर्जामा समस्या देखिएको बताएका थिए। बैंकले तनहुँ जलविद्युत आयोजनाको ठेकेदार सिएमसी डि रेभेन्नालाई दिएको बैंक ग्यारेन्टी रकम फसेको छ। यसैगरी रिद्धिसिद्धि टायलमा पनि बैंक समस्यामा फसेको पाँडेले बताएका थिए। 

तनहुँको इटालियन ठेकेदार वित्तीय संकटमा परेर काम छोडेर हिँडेपछि बैंकले दिएको ग्यारेन्टीबापतको रकम फिर्ता पाएको थिएन। ठेकेदार कम्पनीको बेइमानीले गर्दा कम्पनी ग्यारेन्टी बसे बापतको दुई अर्ब रुपैयाँ जोखिममा परेको हो। 

बैंकले इटालीकै अदालतमा मुद्दा हाल्दा पनि हारेपछि पैसा झन् जोखिममा देखिएको हो। बैंकका केही कर्जा लगातार बिग्रिने क्रममा यसको असर रेटिङमा पनि देखिन थालेको हो। रेटिङ एजेन्सीले बैंकको जोखिमलाई मूल्यांकन गर्ने भएकाले अहिलेको अवस्थामा यो सबैभन्दा ठूलो जोखिम हो। 

कर्जा बिग्रिएसँगै बैंकको खराब कर्जा पनि बढेको छ। चालु आर्थिक वर्षको दोस्रो त्रैमाशिक अवधिको विवरणअनुसार खराब कर्जा २.९ प्रतिशत पुगेको छ। 

एकतह रेटिङ घटेपनि बैंकका सूचक भने तल नझरेको एजेन्सीले जनाएको छ। उक्त सूचकले बैंकको अवस्था धेरै राम्रोबाट राम्रो भन्नेमा झरेको हो। ऋणपत्रको रेटिङ तल झरे पनि जोखिम भने धेरै कम भएको रेटिङ एजेन्सीले सार्वजनिक गरेको प्रतिवेदनमा उल्लेख छ। 

कर्जा तथा निक्षेपमा नेपाल इन्भेष्टमेन्टको बजार हिस्सा ५ प्रतिशत छ। बैंकको कूल व्यवसायमध्ये २० समूह तथा व्यक्तिसँग मात्रै ३५ प्रतिशत हिस्सा छ। यसले बैंकको जोखिम २० जना व्यक्ति तथा समूहमा धेरै केन्द्रित हुन्छ। यसका लागि बैंकले आफ्नो कर्जा तथा निक्षेपमा विविधीकरण गर्नुपर्ने हुन्छ। 

नेपालको बैंकिङ क्षेत्रमा ३४ वर्षको ट्र्याक रेकर्ड बनाएको नेपाल इन्भेष्टमेन्ट बैंकको संस्थागत कर्जा ८३ प्रतिशत छ। निश्चित व्यक्ति तथा संस्थासँग मात्रै व्यवसाय केन्द्रित हुनुको जोखिम अहिले देखिएको रेटिङ एजेन्सीले जनाएको छ। 

ठूला कर्जा तथा ठूला निक्षेपमा केन्द्रित हुँदा केही व्यक्ति तथा संस्थाले निक्षेप झिक्दा पनि असर गर्छ साथै कर्जा बिग्रिँदा पनि असर पर्छ। त्यसैले नेपाल राष्ट्र बैंकले बैंकहरुलाई साना तथा मझौला व्यवसाय कर्जामा केन्द्रित हुन भन्दै आएको छ।