‘विरही’ गायकको रोमान्टिक रेकर्ड : सालको पात टपरी

इन्टरटेनमेन्ट लाइभ

नेपाल लाइभ बुधबार, पुस ११, २०७५ १३:२९

बजारमा अहिले एउटा लोकदोहोरी गीत चर्चित छ-

सालकाे पात टपरी हुनी हे बरै नहुनी सल्लैकाे
तिम्राे माया कति छ कति हे बरै नलाउ पछि हल्लैकाे

लोकदोहोरी भन्नेबित्तिकै नाक खुम्च्याउने वर्ग र पुस्ताले समेत यस गीतलाई ‘टिकटक’को मसला बनाइरहेका छन्। भोज तथा पार्टीहरुमा कम्मर मर्काइरहेका छन्।

लोकदोहोरी गीतमा जमेका गायक कुलेन्द्र विश्वकर्माको पहिचान यो गीतले थप फराकिलो बनाइदिएको छ। लोकदोहोरी क्षेत्रमा ‘विरही गायक’को पहिचान बनाएका विश्वकर्माले रोमान्टिक गीतमा यसपल्ट रेकर्ड नै बनाएका हुन्।

अहिले गीत हिट/फ्लपको मापक मानिएको युट्युबमा डेढ करोड भन्दा बढीले हेरिसकेका छन्। हालसम्मै सबैभन्दा धेरै दर्शक पाउने लोकदोहोरी गीतका रुपमा यसले रेकर्ड बनाएको छ। लोकदोहोरी गीति क्षेत्रमा चर्चित वसन्त थापा र नवराज पन्तसँगको जुगलबन्दी कुलेन्द्रलाई पुनः एकपटक 'फलिफाप' भएको छ। यसअघि ‘डाँडै फुर्के सल्लो’मा थापा र पन्तसँगको सहकार्य कुलेन्द्रको सांगीतिक जीवनका लागि कोशेढुंगा नै सावित भएकाे थियाे। ‘डाँडै फुर्के सल्लो’मा थापा संगीतकार र पन्त गीतकारका रुपमा विश्वकर्मासँग सहकार्यमा थिए।

आफ्ना र अरुका गरी ३ हजारभन्दा बढी गीत गाइसकेका विश्वकर्मा हाल पहिलोपटक सफलता ‘सेलिब्रेट’ गर्ने मुडमा छन्। किनभने यो गीत कुलेन्द्रको गायन करियरमा ‘पुनर्जन्म’ नै हो। एक समय असाध्यै हिट भएर दिनमै ७ वटासम्म गीत रेकर्ड गराउने अवस्थासम्म पुगेका विश्वकर्मा पछिल्लो ४ वर्षदेखि भने केही ओझेलमा परेका थिए।

‘भावुक गीत भयो कि कुलेन्द्र’

विरहका गीतका लागि चिनिएका उनी लोकदोहोरी क्षेत्रमा रोमान्टिक गीतको युग आएदेखि केही ओझेलिएका थिए। विश्वकर्मालाई पनि विरहका गीतमा आफू डुबेर गाउन सक्छु जस्तो लाग्दोरहेछ। एक समय त बजारमा ‘ट्रेन्ड’ नै यस्तो भइदियो कि अलि भावुक खालको भाका छ, विरहका शब्द छन् भने ‘यो कुलेन्द्रलाई गाउन दिनुपर्छ’ भन्ने अवस्थासमेत बन्यो।

समयक्रमसँगै उनले यसको नाफा/घाटा दुबै बेहोरे। फाइदा भयो– विरहका धेरै गीत गाए। घाटा भयो– स्टेज कार्यक्रममा दर्शकलाई बुरुक–बुरुक उफार्ने गीतको अभाव भयो।

जब उनलाई आफ्नो करियर र पछिल्लो बजारको अवस्थाका बारेमा त्यति तालमेल नमिलेको तत्वबोध भयो, चार वर्षपछि उनको सक्रियता बढ्यो–एउटा ‘डान्सिङ नम्बर’ बजारमा ल्याउन। यसका लागि उनले गीतसंगीतका लागि आफ्ना पुराना मित्रहरु वसन्त थापा र नवराज पन्तलाई गुहारे। अमेरिका बस्दै आएका नवराज पन्तले गीत लेखे। र थापाले संगीत भरे। कुलेन्द्रलाई गायिका विष्णु माझीले स्वरमा साथ दिइन्। अर्का प्रभावशाली संगीतकार आशीष अविरलले संगीत संगीत संयोजन गरे। भिडियोमा पनि विश्वकर्मा र थापा आफैं ‘कास्ट’ भएका छन्। मरिस्का पोखरेलसँगको यी दुबैको ‘केमेस्ट्री’लाई पनि दर्शक र श्रोताले रुचाइदिए।

‘गीत अनपेक्षित हिट भयो,’ सफलता सेलिब्रेट कार्यक्रमको निम्तो दिने क्रममा नेपाल लाइभसँग कुरा गर्दै गायक विश्वकर्माले भने, ‘राम्रो गीत भयो भने लोकदोहोरी मात्रै होइन, सबै क्षेत्रमा उत्तिकै रुचाइन्छ भन्ने यसले प्रमाणित गर्‍यो।’

स्टेज कार्यक्रममा जाँदा नाँच्न र हाँस्न धेरैले खोज्ने गरेको बुझाइ छ गायक विश्वकर्माको। भने, ‘त्यो अभाव यो गीतले पूरा गरेको छ।’ उनले मीठो स्वरमा शान्त भएर गहिरो भावका गीत सुन्ने स्रोता हालसम्म पनि गुमाएका छैनन। त्यसका लागि उनका यसअघिका गीत छँदैछन्।

दुःख यथार्थ, रमाइलो क्षणिक

गायक विश्वकर्माले रोमान्टिक गीतमा पनि आफ्नो स्वरमार्फत उत्तिकै न्याय गर्न सक्छन् भन्ने यही गीतले प्रमाणित गरिदिएको छ। यसअघि पनि केही रोमान्टिक गीत उनको स्वरमा नआएका होइनन्। ती गीत पनि एक तहसम्म चर्चित छन्। तर, उनलाई दुःख यथार्थ र रमाइलोको आयु क्षणिक जस्तो लाग्छ।

‘हरेकको जीवनमा सुख त एकछिन न हो। त्यसमाथि म दुःखका अनेकन जंघार तरेर यहाँसम्म आइपुगेको हुँ। दुःखसँगै जन्मे हुर्केको भएर मलाई त्यस्ता गीत गाउँदा गहिराइसम्म पुग्ने ऊर्जा मिल्छ,’ उनले केही समयअघि दुःखका गीत गाउनुका कारण सुनाएका थिए।

कतार जान नपाउँदा कलाकार

पर्वतको लुङ्खुदेउराली भन्ने गाउँको सामान्य आर्थिक हैसियत भएको दलित परिवारमा जन्मेका विश्वकर्माभित्र कलाकार बन्ने सपनाले पखेटा सानैमा हालेको थियो। तर, त्यो पूरा गर्न सहज थिएन। ‘कलाकार बन्ने त सपना मात्रै थियो। त्यो यथार्थमा परिणत गराउने आर्थिक हैसियत त्यो बेला कहाँ थियो र हामीसँग?,’ उनी सम्झिएर आफैंसँग प्रश्न गर्छन्।

घरखर्च राम्ररी चलाउन हाम्रा गाउँका हरेक हुर्केका युवा कतार, दुबईतिर लाग्ने प्रचलन जस्तै भइसकेको थियो। २०५८ सालमा एसएलसी पास गरेपछि उनीसँग पनि थप पढ्न सक्ने वा कलाकार बन्नेतिर लाग्ने आधार थिएन। परिवारको जेठो छोरा भएकाले घर चलाउनकै लागि भएपनि विश्वकर्मालाई विदेशतिरै लाग्नुपर्ने अवस्था आयो। ‘म पहिलोपल्ट कतार जाने भनेर पासपोर्ट बनाउन काठमाडौं आएको थिएँ। विदेश जानका लागि १८ वर्ष पूरा भएको हुनुपर्ने रहेछ। मेरो उमेर केही महिना पुगेन,’ उनले पुराना दिनमा फर्किंदै सुनाए, ‘त्यसपछि मसँगै आएका गाउँका अरु कतार गए, म भने फर्केर गाउँतिरै गएँ।’

विदेश जानु घरपरिवार चलाउन सहयोग गर्ने मुख्य उद्देश्य थियो नै। कतार पुगेर कमाएको पैसाले गीत रेकर्ड गराएर गायक बन्ने विश्वकर्माको झन् ठूलो सपना समेत टुट्यो त्योबेला। ‘उमेरले गायक बन्ने सपना समेत रोकेकोमा निकै दुःखी बनायो। त्यसपछि जस्तो दुःख गरेर भएपनि काठमाडौं बस्छु र गायक बन्छु भनेर काठमाडौं आएँ,’ उनले विगत सम्झिए।

गायक होइन, वाद्यवादक

उनले गायक बन्न धेरै थोक गरे। आफूले चिनेका व्यक्तिलाई भनुसुन गरे, अनेकथरी पापड पनि बेले। त्यसमध्ये निकै भनसुन गरेर दोहोरी साँझमा मादल बजाउने जागिर गरेकोलाई आफ्नो गीती यात्राको पहिलो सिँढीका रुपमा लिन्छन्। दुःख गरेर जागिर पाएकाले त्यहाँ उनलाई गीत गाउने आँट आएन। ‘गीत गाउने हुनका लागि झन् ठूलो ‘सोर्सफोर्स’ चाहिन्थ्यो,’ केहीबेर मुस्कुराएपछि विश्वकर्मा संवादमा जोडिए, ‘गीत गाउँछु भनेर अघि सर्‍यो भने बल्लतल्ल हात परेको मादल बजाउने जागिर पनि छाड्नुपर्ला कि भन्ने डर लाग्थ्यो।’

बेलुकी दोहोरीसाँझमा जागिर गरेपछि दिउँसो उनी रेडियो नेपाल धाउँथे। रेडियो नेपालबाट हरेक शुक्रबार लोकदोहोरी गीतको कार्यक्रम ‘चौतारी’ बज्थ्यो। त्यसमै गाउन पाइएला भनेर विश्वकर्मा धेरै समय रेडियो नेपाल धाए। ‘पछि मेरो स्वर त्यहाँका दाइदिदीहरुलाई मन परेर गाउन दिन थाले। त्यसपछि गीत गाउन देलान् कि भनेर म्युजिक कम्पनी धाउन थालें,’ उनले स्मरण गरे। उनले धेरै धाएको मध्ये एक कम्पनी रञ्जना म्युजिक थियो। त्यो बालाजुमा थियो। ‘म अनामनगरबाट बालाजु प्रत्येक दिन हिँडेर जाने र आउने गर्थें। पाँच रुपैयाँमा चिउरा र दालमोठ किनेर चपाउँदै ओहोर–दोहोर गर्ने हाम्रो सानोतिनो ग्याङ नै थियो,’ उनले संघर्षका दिन फर्केर हेरे।

पहिलो गीत ‘के छ हालचाल’

पहिलो गीत रेकर्ड गराउने दिन उनले धेरै समयदेखि कल्पना गरेको दिन थियो। काठमाडौंमा निकै दुःख गरेपछि साथीहरुको सहयोगमा उनले एउटा गीत रेकर्ड गर्ने रकमको जोहो गरे। ‘के छ हालचाल’ नामक गीत बनाएर रेकर्ड गर्न उनी स्टुडियो पुगे। गीत राम्रै बनेको थियो।

तर, त्यतिबेला लोकदोहोरी गायकमा राजु परियारको दबदबा थियो। हरेकले उनको स्वरमा रेकर्ड गराउँथे। किनभने उनले गीत गाए भने ‘हिट’ हुन्छ भन्ने विश्वास थियो। ‘त्यसैले मेरो गीत पनि राम्रो भएकाले नयाँ गायकले गाएर खेर नफाल्ने निर्णयमा स्टुडियोका मान्छेहरु पुगे,’ उनले भने, ‘मैले जिद्दी गरें, बिन्तीभाउ बिसाएँ। त्यसपछि एकपल्ट ट्राइ गर्न दिन उनीहरु राजी भए। मैले गाउन थालेपछि उनीहरुले बल्ल भने, राम्रै गाउने रहेछ। गाउन दिउँ।’

गीत रेकर्ड त भयो तर त्यसलाई बजार पठाउन म्युजिक कम्पनी तयार भएनन्। तयार हुनेले पनि निकै दुःख दिएर मात्रै बजारमा पठाए।

उनले हिजोआज पनि ती दिनहरु धेरै भन्दा धेरै नै सम्झिने बताउँछन्। साथीभाइ आफन्तहरुसँग दुःखका दिन बाँड्न रुचाउँछन्। भन्छन्, ‘कहिलेकाहीं त एक्लै सम्झेर खुशीका आँशु पनि झर्छन्।’

बुधबार दिउँसो यी ‘विरही गायक’ साथीभाइ जमघट गरेर फेरि आँशु झार्न खोजिरहेका छन्। आँशुको रङ उस्तै भएपनि सन्दर्भ फरक हुनेछ। उनका लागि यसपटकको पालो खुशीका आँशु झार्ने परेको छ।

हेर्नुस् 'सालकाे पात टपरी हुनी':

नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो, सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा पठाउनु होला।

प्रतिक्रिया दिनुहोस्

नेपाल लाइभ Nepal’s independent digital media. Offers quick current affairs update, analysis and fact-based reporting on politics, economy and society. http://nepallive.com

लेखकबाट थप

हावाहुरीको वितन्डाले लुम्बिनीमा पाँच जनाको मृत्यु, ८ घाइते

चीनमा नेपाललाई वर्ष २०२५ को ‘लोकप्रिय सांस्कृतिक गन्तव्य’ घोषणा

हावाहुरीले रुख ढल्दा च्यापिएर सुनवलमा २ जनाको मृत्यु