माओवादी 'पार्टी जस्तो' नबन्नुमा दोषी को?

राजनीति

नेपाल लाइभ बिहीबार, साउन १८, २०८० ११:१२

काठमाडौं- 'मैले विगतमा बेला-मौकामा भन्ने गरेको छु- हामीसँग नेता/कार्यकर्ताको विशाल पंक्ति छ तर पार्टी, पार्टी जस्तो भइराख्या छैन।'

नेकपा माओवादी केन्द्रका अध्यक्ष तथा प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’ले मंगलबार पार्टी केन्द्रीय कमिटी बैठकको सुरुवात गर्ने क्रममा भने। प्रचण्ड त्यही पार्टीबाट विगत १६ वर्षमा तीन पटक प्रधानमन्त्री भइसके। निकटस्थहरु कसैलाई नछुटाई राज्यबाट अवसर दिलाइसके।

आफैंले निरन्तर नेतृत्व लिइरहेको पार्टीको अवस्थाबारे उनी आफैं खुसी नभएको उक्त भनाइबाट पुष्टि हुन्छ। आफैंले साढे ७ लाख संगठित सदस्य रहेको बताएको पार्टीको 'प्रगति'मा समेत आफैंले प्रश्न गरेका छन्।

अध्यक्ष प्रचण्डको बोलीको शैली हेर्दा थाहा हुन्थ्यो, आफूले नेतृत्व गरिरहँदाको भएको कमजोरी स्वीकारेका होइनन्। बरु पार्टी केन्द्रीय सदस्यतर्फ नै असन्तोष पोखेका हुन्।

किनभने, उनले त्यसअघि भने, 'आउने दिनमा एक्सन ओरिएन्टेड भएर जानुपर्ने आवश्यकता छ।'

त्यसपछि भने, 'कम्युनिस्ट पार्टी पुन:निर्माण अभियान थाल्नु छ। गम्भीरताका साथ, जिम्मेवारीका साथ अनुशासित रुपले रचानात्मक सुझाव दिएर बैठकलाई ऐतिहासिक बनाउनुहुनेछ।'

प्रचण्ड र पार्टी केन्द्र (स्थायी कमिटी) केन्द्रीय सदस्यहरुबाट पहिले नै डराइसकेको छ। किनभने, उनीहरुबाट नेतृत्वलाई लिएर हुने आलोचनाको डरले बैठक लाइभ गर्ने पूर्वनिर्णय हतार-हतार फिर्ता लिइएको छ। आमजनका आँखा-कानबाट लुकाइएको बैठकको पहिलो दिन नेतृत्वको महिमामण्डन मात्रै भएन, एक केन्द्रीय सदस्यका अनुसार 'बालुवाटार सामन्तवादको नयाँ किल्ला बनेको' भन्दै आलोचना गरिरहेका छन्।

परिवारका सदस्यलाई अवसर
माओवादी पार्टीमा निरन्तर उठिरहेको प्रश्नमध्ये पहिलो प्रचण्ड स्वयंको परिवार मोह हो। आफ्ना र वरिपरिकाहरुलाई अवसरबाट सकेसम्म टाढा राख्न नचाहने प्रचण्डको स्वभाव देखिन्छ। जसका कारण पार्टीका लागि योगदान गरेका कार्यकर्ताहरुले अवसरको अनुहार चिहाउन समेत पाइरहेका छैनन्।

अहिलेकै अवस्था हेर्ने हो भने पनि प्रचण्ड परिवार सत्तादेखि पार्टी राजनीतिसम्ममा हावी छ। प्रचण्ड आफैं प्रधानमन्त्री छन्। प्रधानमन्त्रीको सचिवालयको बागडोर उनकै छोरी गंगा दाहालको हातमा छ।

प्रधानमन्त्री कार्यालयमा स्वकीय सचिवको हैसियतमा रहेकी गंगालाई प्रचण्डले विदेश भ्रमणका क्रममा अनावश्यक महत्व दिएको भन्दै आलोचना भएको थियो। प्रधानमन्त्री प्रचण्डको गत १७ देखि २० सम्म भएको भारत भ्रमणका क्रममा गंगालाई दिइएको 'स्पेस'बारे प्रतिपक्षी दलहरुले संसद्‌मै प्रश्न उठाएका थिए।

त्योबेला भारतीय अधिकारीहरुसँग कुरा गर्दा परराष्ट्र मन्त्री वा सचिव नराखी छोरी गंगालाई राखिएको थियो। समकक्षी नरेन्द्र मोदीसँग भेटवार्ता गर्नुअघि जेठ १७ मा प्रधानमन्त्री प्रचण्डले भारतीय प्रधानमन्त्रीका सुरक्षा सल्लाहकार अजित डोभाल र विदेश सचिव विनयमोहन क्वात्रासँग भेट्दा पनि छोरी गंगालाई मात्रै त्यहाँ राखेका थिए।

जेठी छोरी रेणु दाहाल दोहोर्‍याएर भरतपुर महानगरकी मेयर बनेकी छिन्। पहिलो पटक उनलाई मेयर बनाउन प्रचण्डले 'लोकतन्त्रकै हुर्मत' लिएको भन्दै निकै आलोचना भएको थियो।

ज्वाइँ जीवन दाहाल प्रदेश सभा सदस्य हुँदै गएको ७ महिनामा दुई पल्ट कोशी प्रदेशका मन्त्री भइसकेर तेस्रो पटक लाइनमा छन्। ज्वाइँले तेस्रो पटक रहर गरेपछि माओवादी केन्द्रमा विवाद बढ्यो। जसका कारण मंगलबार मुख्यमन्त्रीकै सपथ बिहान १० बजेबाट बेलुकी ५ बजे सार्नुपर्ने अवस्था आयो।

भाइ नारायण दाहाल राष्ट्रपतिले मनोनित गर्ने कोटाबाट राष्ट्रिय सभा सदस्य छन्। बुहारी बिना मगरले कञ्चनपुर- १ मा प्रतिनिधि सभाको टिकट पाए पनि एमालेका तारा लामासँग पराजित भएका कारण सत्ताभन्दा पर रहेकी हुन्। अघिल्लो कार्यकालमा लामो समय मन्त्रीका रुपमा टिक्नेमध्ये एक मगर नै थिइन्।

रेनुका श्रीमान् अर्जुन पाठकले भरतपुर महानगरमै हालिमुहाली चलाइरहेका छन्। उनी पहिले माओवादीको संसदीय दलको कार्यालयको जिम्मेवारीमा थिए। उनी गणेशमान पुन उद्योग, आपूर्ति तथा वाणिज्य मन्त्री भएका बेला स्वकीय सचिव बनाइएका थिए।

सिंहावलोकन गर्दा देखिएला के?
प्रचण्डले केन्द्रीय कमिटी बैठकमा अर्को प्रस्ताव गरेका छन्- पार्टीको विगतको सिंहावलोकन।

केन्द्रीय कमिटीले इमानदार भएर 'सिंहावलोकन' गर्ने हो भने त्यहाँ झन् समस्या देखिनेछ। विशेषगरी आफू पार्टी केन्द्रमा रहनका लागि प्रतिस्पर्धी पाखा लगाउने प्रचण्डको स्वभाव समस्याग्रस्त देखिन्छ।

प्रचण्डको कार्यशैलीमा प्रश्न उठाउनेहरु मोहन वैद्य किरण, डा बाबुराम भट्टराई, नेत्रविक्रम चन्द विप्लव, रामबहादुर थापा बादलहरु बाहिरिएका छन्। पार्टीभित्रै रहेर नेतृत्वका लागि अघि बढिरहेका जनार्दन शर्मा र वर्षमान पुनलाई उनले साइजमा राखेका छन्। महासचिवका आकांक्षी उनीहरुलाई पन्छाउन प्रचण्डले महाधिवेशनबाट पदाधिकारी चयन गरेनन्। ९ महिना ढिलो गरी गरिएको चयनमा उनीहरु दुवै उपमहासचिवमा थन्किए। महासचिव बनाएर देव गुरुङलाई ल्याइए। गुरुङ प्रचण्डको प्राधिकारमाथि चुनौती बन्ने सम्भावना कम छ।

पार्टी केन्द्रीय कमिटीमा पनि वरिष्ठहरुलाई पाखा लगाएर प्रचण्ड निकटस्थलाई पोलिटब्युरोमा अवसर दिएको भन्दै विरोध हुने गरेको छ। गत महाधिवेशनमा हलमै यो कुरा उठेको थियो। भाइ नारायण, सचिवालयमा कार्यरत रमेश मल्ल, छोरी रेनु दाहाल र बुहारी बिना मगरसमेत पोलिटब्युरो सदस्य बनेका थिए। जबकी, उनीहरुभन्दा बढी पार्टीलाई योगदान गर्नेहरु छुटाइए। बेला हलमै विरोध भएको थियो। केहीलाई समेटियो भने केहीलाई पछि समेट्ने भन्दै थामथुम पारियो।

पार्टी केन्द्रीय कमिटी निर्माणमा पनि दाहालले मनलाग्दी गरेका छन्। प्रचण्डले विधानमा उल्लेखितभन्दा बढी सदस्य राख्दै गएपछि केन्द्रीय कमिटीले मंगलबार विधान संशोधन गरेको छ। स्थायी कमिटी बैठकपछि महराले भनेका थिए, 'केही विधान विपरीत केन्द्रीय सदस्य बनाइएका छन्। त्यसैले विधान संशोधन गर्ने निर्णय पनि भएको छ।'

केन्द्रीय समिति बैठकमा छलफल समेत नगरी विधान संशोधन गरेर केन्द्रीय सदस्यको संख्या ४ सय ९ पुर्‍याइएको छ भने वैकल्पिक केन्द्रीय सदस्य १ सय ९९ जना बनाइएका छन्।

प्रचण्ड आफैंले पार्टीलाई 'निजी कम्पनी' बनाइरहेको यी घटनाक्रमले देखाउँछन्। तर उनी आफैं सोधिरहेका छन्- माओवादी पार्टी जस्तो किन भएन? माओवादीमा केही नेताहरुमा अझै हिम्मत बाँकी भए प्रतिप्रश्न गर्लान्, 'पार्टी, पार्टी जस्तो बन्न नसक्नुमा दोषी हामी कि मुख्य नेतृत्व?'

नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो, सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा पठाउनु होला।

प्रतिक्रिया दिनुहोस्

नेपाल लाइभ Nepal’s independent digital media. Offers quick current affairs update, analysis and fact-based reporting on politics, economy and society. http://nepallive.com

लेखकबाट थप

कम्युनिस्टहरू नसुध्रिए ०८४ सालको चुनावमा जनताले बढार्छन् : झलनाथ खनाल

शुभमन गिल बने भारतको नयाँ टेस्ट कप्तान

जुम्लाका दुई पालिका पूर्ण खोप सुनिश्चितता घोषित