बाँझोपन: दाम्पत्य जीवन जटिल बनाइरहेको ‘सामान्य’ समस्या

जीवनशैली

राधिका काफ्ले बुधबार, फागुन १०, २०७९ ०७:२९

बाँझोपनले संसारभरका धेरै जोडीहरूलाई प्रत्यक्ष असर गर्ने गरेको छ। परिवार नियोजनका साधन बिना नियमित यौन सम्पर्कको एक वर्षसम्म पनि गर्भधारण गर्न नसक्ने अवस्थालाई बाँझोपनको रूपमा परिभाषित गरिएको छ। बाँझोपन विभिन्न कारणले हुन सक्छ, जसमा ओभुलेशनमा समस्या, पाठेघर वा फ्लोपियन ट्युबमा समस्या र शुक्राणु उत्पादन कार्यमा समस्याहरू समावेश छन्।

महिलाहरूमा बाँझोपनको सबैभन्दा साधारण कारणहरूमध्ये एक पोलिसिस्टिक ओभरी सिन्ड्रोम हो। यो यस्तो अवस्था हो जसले अण्डाशयलाई असर गर्छ र ओभुलेसन हुन समस्या उत्पन्न गर्न सक्छ। महिलाहरूमा बाँझोपनको अन्य सामान्य कारणहरू एन्डोमेट्रिओसिस, पेल्भिक सुन्निने रोग र फाइभरोइड हुन्। पुरुषहरूमा भने कम शुक्रकीट सङ्ख्या, कमजोर शुक्राणु गतिशीलता र आनुवंशिक विकारहरू सहित विभिन्न कारणले बाँझोपन हुन सक्छ। मोटोपना, धूम्रपान र अत्यधिक मदिरा सेवन जस्ता जीवनशैलीका कारणले पनि बाँझोपन हुन सक्छ। तनाव र केही चिकित्सा अवस्थाहरू जस्तै मधुमेह र थाइरोइड विकारहरूले पनि बाँझोपन हुनसक्ने सम्भावना हुन्छ।

नेपालमा बाँझोपन लागि धेरै उपचारहरू छन्। अत्याधुनिक प्रविधिको र दक्ष चिकित्सकहरूद्वारा नेपालमै बाँझोपनको उपचार गर्न सकिन्छ। महिलाहरूमा बाँझोपनको उपचारमा अण्डाशयलाई उत्तेजित गर्ने औषधिहरू, फलोपियन ट्युबहरूमा अवरोधहरू हटाउन वा एन्डोमेट्रिओसिसको उपचार गर्न शल्यक्रिया र इन भिट्रो फर्टिलाइजेसन समावेश हुनसक्छ। पुरुषमा बाँझोपनको उपचारमा शुक्रकीटकोसङ्ख्या बढाउन औषधि, भेरिकोसेल्स (शिराकोअसामान्यताको एक प्रकार)र इन्ट्रासाइटोप्लाज्मिकस्पर्म इन्जेक्सन वीर्यलाई सुधार गर्नको लागि शल्यक्रिया समावेश हुन सक्छ। यो बुझ्नुजरुरी छ कि बाँझोपन केवल महिलाको मात्रै समस्या होइन, पुरुषमा पनि बाझोपन हुन्छ। उपचार गर्न आउने दम्पतिमा लगभग ३० प्रतिशत पुरुषमा पनि बाझोपनको समस्या छ।

यदि तपाईंलाई बाझोपनको शङ्का छ भने समयमै उपचार गर्नु उचित हुन्छ। बाँझोपन उपचार योग्य छ। प्रारम्भिक निदान र उपचारले सफलताको सम्भावना बढाउन सक्छ। नेपालमा बाँझोपनको लागि धेरै वैकल्पिक विधिहरू छन् जस्तै डोनर आइभीएफ। जसले दम्पतिहरुलाई खुसी दिने र नयाँ परिवार सुरु गर्न मद्दत गर्न सक्छ।

बाँझोपन एक सामान्य अवस्था (समस्या) हुँदा हुँदै पनि यसले संसारभरका धेरै जोडीहरूलाई असर गरिरहेको छ। बाँझोपनको समस्याले दाम्पत्य नै जीवन जटिल अवस्थामा पुग्ने गरेको उदाहरण पनि धेरै छन्। जुन अण्डाशयको समस्या, गर्भाशय वा फलोपियन ट्युबको समस्या र शुक्राणु उत्पादन कार्यमा समस्याहरू सहित विभिन्न कारणले हुनसक्छ। बाँझोपनका लागि धेरै वैकल्पिक उपचारहरू छन् र दम्पतिहरूले उनीहरूलाई बाँझो हुनसक्ने शङ्का गरेमा समयमै उपचार गर्नु महत्त्वपूर्ण छ। उचित निदान र उपचारको माध्यमबाट आफ्नो जीवनमा फेरि खुसीको रङ्गहरू भर्न सकिन्छ।

(काफ्ले आइभीएफ नर्सको रूपमा बाँझोपन उपचारको क्षेत्रमा कार्यरत छिन्।)

नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो, सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा पठाउनु होला।