काठमाडौं– माइक्रो लेबलमा गएर नेपाल राष्ट्र बैंकले पुँजीबजारको ‘माइक्रो म्यानेजमेन्ट’ गर्दा पुँजीबजार नेप्सेले गति लिन सकेको छैन।
राष्ट्र बैंकले आर्थिक वर्ष २०७८/७९ को मौद्रिक नीतिदेखि नेपाली पुँजीबजारसम्बन्धी लिएको कडाई नीतिले बजार माथि उठ्न सकेको छैन। ३२ सयको बिन्दुमा पुगेको नेप्से परिसूचक राष्ट्र बैंकले पुँजीबजारको माइक्रो म्यानेजमेन्ट गर्न खोज्दा बजारमा निरन्तर रुपमा गिरावट आएको छ।
विगत दुई वर्षदेखि निरन्तर रुपमा राष्ट्र बैंक पुँजीबजारप्रति नकारात्मक देखिँदा पुँजीबजार लगानीकर्ता मारमा परेका छन्। पुँजीबजार लगानी कर्ताहरुले सरकार र नेपाल राष्ट्र बैंकको अस्थिर नीतिको कारण मनोबल कमजोर भएको बताउँदै आएका छन्।
राष्ट्र बैंकले कोभिड–१९ महामारीबाट मानव जीवन र आर्थिक गतिविधि प्रभावित भइरहेको भन्दै आर्थिक वर्ष २०७८/७९ को मौद्रिक नीतिमार्फत अर्थतन्त्रमा महामारीको असर न्यूनीकरण गर्न अबलम्वन गर्न शेयर बजारलाई कडाई गरेको थियो।
आर्थिक वर्ष २०७८/७९ को मौद्रिक नीतिले मार्जिन प्रकृतिको शेयर धितोकर्जामा ४/१२ को नीति लिएको थियो। चालू आर्थिक वर्षको मौद्रिक नीतिमा ४ करोड सीमा हटाए पनि १२ करोडको सीमा कायमै राखेको छ। शेयर बजार ४/१२ को नीतिको कारण संकटमा परेको लगानीकर्ताहरुको दाबी छ।
पछिल्लो समय वर्तमान सरकार शेयर धितोकर्जाको १२ करोडको सीमा हटाउने पक्षमा सकात्मक देखिए पनि राष्ट्र बैंक आफ्नो अडानमा कायम रहेको छ। अर्थमन्त्री डा प्रकाशरण महतलेसमेत सार्वजनिक कार्यक्रमहरुमा १२ करोडमा सीमा हटाउनुपर्ने बताउँदै आएका छन्।
अर्थमन्त्रीलेसमेत नेपाल राष्ट्र बैंकले पुँजीबजार र अर्थतन्त्रको माइक्रो म्यानेजमेन्ट गर्ने काम गर्न नहुने बताएका छन्। चालू आर्थिक वर्षको मौद्रिक नीति गत साउन ७ मा आएपछि नेप्से परिसूचक ८ साउनबाट घट्न थाल्यो।
मौद्रिक नीतिमा राष्ट्र बैंकले मार्जिन प्रकृतिको शेयर कर्जाको जोखिम भार घटाउने बताए पनि सोही दिन गभर्नर महाप्रसाद अधिकारीले सबै कर्जाको नभई ५० लाखसम्मको कर्जाको मात्रै जोखिम भार घटाउने बताएपछि नेप्से घट्न लागेको थियो। गत साउन ७ गतेदेखि असोज २ गते मंगलबारसम्म नेप्सेपरिसूचक २४१.९२ अंकले गिरावट आएको छ।
पुँजीबजार लगानीकर्ता तथा जानकारहरुले पुँजीबजारको पछिल्लो गिरावटको प्रमुख कारण राष्ट्र बैंकले पुँजीबजारको ‘माइक्रो म्यानेजमेन्ट’ गरेको जिकिर गरेका छन्। नेपाल उद्योग वाणिज्य महासंघका कार्यकारी सदस्यसमेत रहेका शेयर लगानीकर्ता अम्बिकाप्रसाद पौडेलले राष्ट्र बैंकले गरेको माइक्रो म्यानेजमेन्टको कारण शेयर बजार माथि उठ्न नसकेको दाबी गरे।
उनले राष्ट्र बैंकले मौद्रिक नीतिमा मार्जिन प्रकृतिको शेयर धितोकर्जामा १२ को नीति लिने मात्रै नभएर बैंकहरुको प्रोडक्ट कम्पनी नै किटान गरेर कर्जा दिनु भन्नु गलत भएको बताए। पछिल्लो समय राष्ट्र बैंकले बैंकहरुको शेयर कर्जाका प्रोडक्टहरुमा समेत चासो दिने गरेको भन्दै राष्ट्र बैंकप्रति असन्तुष्टि जनाए।
उनले राष्ट्र बैंकले नै शेयर बजारमा लगानी गर्ने प्रोडक्ट पेपर बनाउने र माइक्रो म्यानेजमेन्ट गर्नेकुरा गलत भएको बताए। पौडेलले पुँजीबजारमा कति लगानी गर्ने भन्ने विषयमा बैंकका सिइओहरु राष्ट्र बैंकका कर्मचारी जस्तो भएको पनि टिप्पणी गरे।
नियमनकारी निकायहरुले यस्तो गर्दा पुँजीबजार तलमाथि हुनु लगानीकर्ताहरुको विमति भएको उनको भनाइ छ। उनले १२ करोडको शेयर धितोकर्जाको सीमा व्यक्तिगत लगानीकर्ताको लागि प्राप्त भए पनि संस्थागत लगानीकर्ताहरुको हकमा लागू गर्नु नेप्से परिसूचक गिरावटको प्रमुख कारण रहेको बताए।
सार्वजनिक निष्काशन गर्ने कम्पनी १० कित्ते नीतिले गर्दा आईपीओ भर्ने २७ लाख आवेदकको पछि लागेर बुक बिल्डिङ प्रणालीमा जान खाजेकाहरु प्रिमियमतर्फ लागेको उनले बताए।
त्यस्तै,नेपाल धितोपत्र बोर्डका अध्यक्ष रमेशकुमार हमालले पुँजीबजारको माइक्रो म्यानेजमेन्ट राष्ट्र बैंक वा बोर्डले गर्ने विषयमा विवाद गर्न नहुने बताए। पुँजीबजार लागनीकर्ताहरु पुँजीबजारको माइक्रो म्यानेजमेन्टको विषयमा कन्सिस्टेन्सी (एकरुपता) हुन आवश्यक रहेको उनको भनाइ छ।
पुँजीबजारको विकास र विस्तारको लागि लगानीकर्ताहरुको व्यवहारमा सोचमा र हाम्रो फिलोसोफीमा कन्सिस्टेन्सी आउनुपर्ने उनी बताउँछन्। उनले धितोपत्र बजारको रिफर्म गर्ने आँट र विज्ञता आफ्नो टिममा रहेको बताए।
समग्र अर्थतन्त्रमा देखिएको निराशाले शेयर बजारमा कन्फिडेन्टमा कमी देखिएको उनले बताए। अध्यक्ष हमालले सार्वजनिक निष्काशनमा बुक बिल्डिङ विधिमा चाँडै ब्रेक थ्रु हुने दाबीसमेत गरे। सार्वजनिक निष्काशनमा १० कित्ते नीतिमा पनि केही पुनरावलोकन गर्ने उनको भनाइ छ।
अध्यक्ष हमालले बजारमा संस्थागत लगानीकर्ताको अभाव भएको बताएका छन्।
निर्वाचनपछि बनेको नयाँ सरकारले पुँजीबजारप्रति देखाएको चासोले लगानीकर्ताहरूको मनोबल बढाए पनि बजेट तथा मौद्रिक नीतिपछि लगानीकर्ताहरु चरम निराशामा रहेका छन्।
मन्त्रिपरिषद्को पहिलो बैठककै निर्णयमा पुँजीबजारमा देखिएको गिरावटलाई सम्बोधन गर्ने भनेसँगै लगानीकर्तामा एक किसिमको आत्मविश्वास बढे पनि पछिल्लो तीन महिना शेयर बजार उच्च रुपमा गिरावट आएको छ।
सरकारले नेपाली पुँजीबजारको थप विकास र विस्तारको लागि विगतमा गरेका कडा नीति परिमार्जन गरी लगानीकर्ताको मनोबल उच्च बनाउन आवश्यक देखिएको छ।
नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो,
सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा
पठाउनु होला।
_20250316123751-1750174625.jpg)
-1749801778.jpg)
-1749826086.png)
