लामो समयको अन्तरसंघर्षपछि नेकपा (एमाले) अन्ततः विभाजित भएको छ। बुधबार एमाले वरिष्ठ नेता माधवकुमार नेपालले एमाले समाजवादी पार्टी गठनका लागि निर्वाचन आयोगमा निवेदन दिएसँगै एमाले औपचारिक रुपमा विभाजित भयो। यसअघि नेपाललाई साथ दिँदै आएका स्थायी कमिटीका बहुमत सदस्यले विभाजनमा साथ दिएनन्। उनीहरु अहिले केपी शर्मा ओली नेतृत्वको एमालेमा पनि सामेल भएका छैनन्। यसअघि कार्यदलले तयार पारेको १० बुँदे सहमति कार्यान्वयन गरेर अघि बढ्ने ओलीले सुनिश्चित गरे एकता प्रक्रियामा सहभागी हुने उनीहरुको मनस्थिति छ।
अध्यक्ष ओलीको दम्भ र अहंकारले गर्दा अर्को पार्टी बनाउनुपरेको नेपाल पक्षको दाबी छ। तर, ओलीले भने यसको प्रतिवाद गरेका छन्। उनले कोही चोइटिएर जाँदैमा एमाले नसिद्धिने दाबी गरेका छन्। एमाले विभाजन र समसामयिक राजनीतिक विषयमा एमाले अध्यक्ष एवं पूर्वप्रधानमन्त्री ओलीसँग न्यूज एजेन्सी नेपालले गरेको कुराकानी :
अहिले एमाले विभाजन भएको हो कि टुक्रिएको हो ? माधव नेपाल समूह बाहिर जाँदा तपाईंहरूलाई ‘कुचोले बढार्नुपर्ने कसिंगर हावाले उडायो’ भन्ने लागेको हो?
यो विभाजन होइन। टुक्रिएको हो। एमाले चोइटिएको हो। केही मानिस पार्टीबाट अलग भएको हो। पार्टी एक बनाउन यसबीचमा मैले कोसिस नै गरेन भन्ने आरोप लाग्ने गरेको छ। त्यो गलत हो। मैले कम्युनिस्ट एकीकरण नै २०३१ सालमा सुरु गरेको थिएँ। २०३१ सालमा कोर्डिनेशन केन्द्र हुँदै एकता भएर नेकपा माले २०३७ सालमा बनेको थियो। त्यसपछि यो क्रम मेरै नेतृत्वमा निरन्तर रहँदै आएको र मेरै नेतृत्वमा एकता हुँदै आएको थियो। माओवादी पार्टीलाई पनि मैले मेरै नेतृत्वमा एकीकृत गराएको थिएँ। झण्डै दुई तिहाइ भएको थियो। यसरी सुरुदेखि नै एकताको काम गरेको मानिस भएकाले अहिले कोसिस गरेन भन्नु पूर्वाग्रही आरोप हो।
अकारण र पार्टीभित्र नचाहिँदो अस्थिरता सुरु गरेका कारण केही साथीहरु चोइटिनु भएको हो। मैले पार्टीभित्रबाटै सरकारको कूप्रचार हुदाँसम्म सहेर एकताको प्रयास गरेको थिएँ। आफ्नो सरकार ढाल्न मत दिन नआउने र संसद् जोगाउँदा भन्दा विश्वासको मत नदिने हुँदा समेत प्रयास भएको थियो। राष्ट्रपतिकहाँ हस्ताक्षर लगेर गन्तव्यहीन सरकार बनाएर अस्थिर सरकार बनाइँदा पनि मैले सहेको थिएँ। मुद्दा हालेर एमालेको सरकार गिराएर अदालतबाटै परमादेश जारी गरेर नेपाली कांग्रेसको सरकार बनाउँदा पनि कार्यदल बनाएर भेटेर फोन गरेर प्रयास मैले गरेको हो। म कोही पनि मानिसले बाटो नविराओस् भन्ने चाहेको चाहन्थेँ। सत्यको मार्ग म त अवलम्बन गर्छु र अरुले पनि गरोस् भन्ने चाहन्छु। त्यसैले यो आरोप अनुचित हो।
भन्ने एकथोक गर्ने अर्को थोक भनेर तपाईंमाथि आरोप लगाउने गरिएको छ। तपाईंको दम्भका कारण पार्टी विभाजन भयो भनिन्छ नि?
मसँग तपाईंले दम्भ देख्नु भयो? माधव नेपालले त अर्घेल्याइँ गर्ने हो, गर्नु भएको छ। मैले विपक्षीसँग मिलेर पार्टीलाई घात गरेको छु र? माधव नेपालले विपक्षीसँग मिलेर घात गरेको त खाली आँखाले देखेका छौं नि। यति हुदाँ हुँदै अरु भन्न पर्छ र? मैले पार्टी चलाउन दम्भ देखाएको हुने अनि आफ्नै पार्टीको सरकारविरुद्ध षडयन्त्र गर्ने राम्रो हुने त पक्कै होइन।
पार्टी अध्यक्ष हुनुको नाताले अपसजसको भारी त बोक्नु पर्ला नि?
राजनीतिमा पक्ष विपक्ष भन्ने हुन्छ। भारतमा महात्मा गान्धीलाई गोली हानियो। सुकारातलाई विष खुवाइयो। मार्टिन लुथरकिङलाई के गरियो भन्ने हेर्नुपर्छ। विपक्षीले आरोप र झुटो लाञ्छना लागाउने गर्छन्। महाभारतमा भीमसेनले सजिलै दुर्योधनलाई जित्थे भने यहाँ हान भनेर कृष्णले इशारा गर्न जरुरी थिएन होला। कमजोरले यस्ता झेल खेल्ने हो। सहजै जित्नेले यसो गर्दैन। निष्ठाको राजनीति गर्नेले यस्तो खेल्दैन बरु हार्छ। निष्ठासँग खेल्नेले अन्ततः जित्छ। माधव नेपाललाई मैले पटक पटक भेटौं भनेँ तर, भेट्न मान्नु भएन। २ वर्ष भयो उहाँले फोन गर्नु भएको छैन। मैले नै गरेको छु। मैले प्रधानमन्त्री भएर पनि उहाँले भनेको ठाउँमा गएर भेटेको छु। हामी एउटा धुव्रका दुई चुम्बक झैं भएका छौं। माधव नेपाललाई त्यहाँबाट चुडाउने बलियो शक्ति लागेका कारण उहाँ छुट्टिनु भएको होला।
विभाजनको मुख्य कुरा पार्टीको अन्तरकलहले हो कि अरु नै कारण छन्?
यो दुईथरीबाट सुरु भएको पार्टी कलह होइन। माधव नेपालको मात्र चाहना हो। हामीले कहिँकतै केही गरेका छैनौं। ममाथि बोली कडा भन्ने आरोप होला। पार्टीका विरुद्ध प्रहार भएपछि बोल्न पर्ने भयो बोले। देशलाई अस्थिरतामा जाने र विकासमा लाग्नुपर्नेमा अन्यत्र लाग्नुपर्ने भएपछि गाली निस्कन्छ। यो स्वभाविक हो। अहिले बजेटको काम रोकिएको छ। पुँजीगत खर्च सुरुदेखि नै होस् भन्ने हामीले चाहेका थियौं। मंसिरबाट सुरु भएर साउन पुग्दा फ्रिज हुने अवस्था अन्त्य गर्ने हाम्रो चाहना थियो। अहिले कर्मचारीलाई तलब दिने बाहेक अरु काम हुने अवस्था छैन।
अहिले सरकार अरुको पार्टी भत्काउन र विगार्ने काममा मात्र लागेको छ। अहिले विरोध गर्नै हुँदैन। हिजो विद्यार्थीमाथि कसरी प्रहार गरिएको छ? ती विद्यार्थी हाम्रा भाइबहिनी हैनन र? म प्रधानमन्त्री हुँदा कहिल्यै यसरी प्रहार गरेको थिएन। विरोध प्रदर्शन गर्नै हुँदैन। दमन र प्रहार हुने कार्य सुरु हुन्छ। सरकारले मैले ल्याएको भ्यासिक्न लगाउने हैन? विकास निर्माण गर्नेतर्फ होइन सरकार देशलाई भिडन्ततिर अघि बढाउन अग्रसर रहेको छ। देशमा नेपाली कांग्रेसको नेतृत्वमा लोकतान्त्रिक पार्टीले सरकार चलाएको छ तर, देश प्रचण्डपथमा अघि बढेको छ। यो जनविरोधी कार्य भयो नर्गनुस् भन्दा मिडियामा चर्को बोलेको भन्दिनु हुन्छ। मैले यथार्थ बोलेको हो।
अहिले देखिएको राजनीतिक असन्तुलन अबको निर्वाचनमा देखिने निश्चित छ। एमालेको संस्थापन पक्षको क्षयीकरण हुन्छ कि हुँदैन?
राजनीतिमा कुनै पनि कुरा पूर्वनिर्धारित हुँदैन। कसले कुन समयमा कस्तो गर्छ भन्ने हो। २०१५ सालमा नेपाली कांग्रेसले दुई तिहाई मत पाएको थियो। २०४८ र २०५६मा पनि बहुमत ल्याएको हो। तर, अहिले समानुपातिकले निर्वाचनका कारण दलहरूले सहजै बहुमत ल्याउन अप्ठारो छ। एमालेको तीन वर्षसम्म बहुमतको सरकार तरिका मिलाएर मात्र बनेको हो। बहुमत साधारणतया कसैको पनि आउँदैन।
अस्थिर प्रणाली अलि अलि थोपरियो अलि अलि संविधान बनाउन स्वीकार गरिएको हो। विरोधीहरू काम गर्न सक्दैन। अहिलेसम्म भएको यही हो। अहिलेसम्म एमालेको कमजोरी देखाउन सक्दैन। आफू यो गर्ने भनेर भिजन देखाउन सक्दैन। हामीले समृद्ध नेपाली सुखी नेपाली भनेर राष्ट्रिय गन्तव्य देखाएर अघि बढेका थियौं। तर, त्यति भन्ने पनि कसैको हिम्मत छैन। बोल्न सक्दैन। राजनीतिक छैटीमा लेखेको हुँदैन गरिने हो। बनाउने हो। यसपटक एमाले विभाजन गरियो। यसअघि पहिला नेकपामा संकट खडा गरिएको थियो। यसमा राजनीतिक विचारहीन र उद्देश्यहीन तथाकथित गठबन्धन निर्माण भएको छ। अहिलेको सरकारको न्यूनतम साझा कार्यक्रममा केही छ? त्यसमा छलछाम र जालझेलमात्र छ।
एमाले सत्ताबाट बाहिर गयो अब कमजोर हुन्छ भने सोच राख्न जरुरी छैन। हात्ती दुब्लाउने सीमा हुन्छ। वजन घट्ला, कति घट्ला त्यसको निश्चित सीमा हुन्छ। तर, हात्ती दुब्लाएर बाख्रो हुँदैन। हात्ती हात्ती नै हुन्छ, बाख्रो बाख्रो नै हुन्छ। विचार शून्यताका कारणले र अरु थुप्रै कारणले उनीहरूले हैसियत के बनाएका छन् त्यो हेर्नु जरुरी छ।
एमाले विभाजनको असर प्रदेशमा र स्थानीय तहमा पनि पर्ला नि?
प्रदेशमा असर पहिल्यै परेको छ। बाँकी दुईवटामा परेर केही हुँदैन। एमाले त्यसै नै बहुमतमा छ। माधव नेपालको के कुरा गर्नु, पहिला पार्टी नेतृत्व गर्दा २४० मा रहेको पार्टीलाई ३३ सिटमा झारेर राजीनामा गरेको होइन? नेपालले प्रधानमन्त्री हुँदा पार्टीलाई अलोकप्रिय बनाउनुजत्ति सबै बनाएर राजीनामा दिएको हो नि। अहिले पनि सरकारका नहुँदा अन्तर्घात गरेर विपक्षीसँग मिलेर पार्टी सिध्याउने कुरा गर्नु भएको हो। यो च्याप्टर त क्लोज भयो नि। एमाले अब कमजोर हुँदैन।
अर्काको सरकार हुँदा निर्वाचनमा कमजोर भइन्छ भनेर सरकारमै बस्न खोज्नु भएको हो? एमाले सत्ताबाट बाहिरिँदा निर्वाचनमा कस्तो असर पर्ने आकलन गर्नु भएको छ?
विरोधीसँग मिलेर अन्तर्घात गर्दा केही समय असर पर्छ। एकाध ठाउँमा इट्टा खुस्काउन सकिन्छ। त्यो टाल्दा हुन्छ। यो सबै ध्वस्त भएको होइन। अहिले पनि एमाले प्रमुख पार्टी हो नि। संसदमा १०० सिट भन्दा बढी अहिले छ नि। अरुसँग ६० वा ४८ होला। अहिलेको स्थिति यही हो। त्यसैले नेकपा एमाले अहिले पनि प्रमुख पार्टी हो। काठमाडौंको सडक र मेलम्चीको पानी हामीले ल्याएको हो। बाढी आएर मात्रै हो। हामी बाढीपनि नियन्त्रण गरेर पानी ल्याउने थियौं। तर, अहिलेको सरकार विरोधीहरूलाई धम्काउदा धम्काउदै बितेको छ। अरु बाँकी समय पनि यसैगरी बिताउने हो। मैले त खुट्टा तान्दा तान्दै गर्दा पनि काम गरेको थिए। नेपाली कांग्रेस शक्ति सञ्चय गरेर आएको त हैन संसदको अंकगणति मिलाएर आएको हो त्यसैले विकासको काम गर्ने आस गर्न सकिदैन। मैदानमा एकल एमाले छ त। अरुले खुट्टा तानेको हो। यो बाटो बनाउँछु, सुरुङ बनाउँछ र पानी थुनेर तराई सिचाइइँ गर्छु भन्न सक्ने एमालेमात्र हो अरु त छैनन नि।
प्रधानमन्त्री शेरबहादुर देउवाले एमालेभित्र रहेको खिल निकालेको भन्न मिल्छ कि मिल्दैन?
जे भएपनि उहाँले (शेरबहादुर देउवा)ले संवैधानिक काम गर्नु भएन। आज राति १२ बजे संसद्को अधिवेशन बलजफ्ती अन्त्य गरिन्छ। भोलि बिहान उज्यालो नहुँदै छापामार शैलीमा अध्यादेशको सिफारिस हुन्छ। षडयन्त्रपूर्वक एमालेलाई विभाजन हुन कति चाहिन्छ राखेर गरिन्छ। ३५ देखि २० प्रतिशतसम्म चर्चा गरेर र हिसाव गरिगरि अध्यादेश ल्याइयो। गलत र बदनियतका साथ ल्याइयो। कानुन यसरी ल्याइन्छ? ल्याउने नै हो भने संसदमा ल्याउने हो। संसद् छलेको भनेको यो हो। राति १२ बजे अन्त्य गर्ने अनि बिहानै अध्यादेश सिफारिस गर्ने? अध्यादेशको व्यहोरा पहिल्यै नै गरिएको थियो। कार्यालय समय सुरु नै नगरि अध्यादेश ल्याउने काम भयो।
प्रष्ट देखिन्छ बदनियत र अराजनीतिक र प्रतिस्पर्धीको क्षमता नभएको कुटिल काम, विपक्षीलाई समाप्त पार्ने काम भएको छ। भर्खर सर्वोच्चले अत्यावश्यक र जरुरी नपरी अध्यादेश नल्याउन भनेको थियो। माधव नेपाललाई नभई देश र जनताको हित जोडिनुपर्ने भनेको छ। यसमा कहाँ देशको हित जोडिएको छ? तत्काल देशकै लागि के पर्यो यो अध्यादेश ल्याउनु भयो? जनताका हितको लागि नगरी नहुने के पर्यो? संसदमा ल्याउन सकिन्थ्यो। छोटो बाटो गर्न सकिथ्यो। यसअघि पनि भएका छन्। नियम निलम्बन गरेर ल्याउन सकिन्थ्यो। गणतन्त्र घोषणा गर्दा पनि यसैगरि गरिएको हो। यो यति आवश्यकता थियो कि थिएन आफ्नो ठाउँमा होला तर यत्रो आवश्यकता थिएन। पार्टीको समस्याका लागि संविधान र कानुनको मूल्य मान्यता अस्वस्थ हुनु हुँदैन। मेरो घरमा झगडा हुनसक्छ तर, त्यसका कारण कानुन नै परिर्वतन गर्दिन पर्यो भन्ने?
सरकार विस्तार गर्न पाइएन भनेर कानुन बदल्न पाइन्छ। मन्त्री पनि खाने, सांसद पनि रहने निर्लज्जता र बेइमानताको कुरा हुँदैन। जे भयो असंवैधानिक र अदालतको अवहेलना गर्दै जनताको आवश्यकता बाहिर गएर अध्यादेश आएको छ। एमालेमाथि प्रहार गर्नेगरि संसदको अधिवेशन अन्त्य गरेर अध्यादेश ल्याउने काम भएको हो। अध्यादेश जारी भएपछि एकथरी मानिसलाई पाखुरा समातेर घिसार्दै लगियो। यो हामीले देखेको हो। यो एमाले विरुद्धको अर्मयादित र अनैतिक काम हो। अर्को पार्टी फुटाउने यो अलोकतान्त्रिक काम नेपाली कांग्रेसको नेतृत्वमा भएको छ।
पहिला अध्यादेशबाट शासन चलाउन पाइँदैन भनेको थियो। यसरी संसद् छल्न पाइन्छ? मैले संसद् छलेको हैन, अत्य भएको थियो। मैले ४० प्रतिशत नै कायम राखेको थिएँ। स्थीरता कायम राखेको थिएँ। पार्टी वा संसद् भनेर राखिएको थियो तर अहिले त्यसलाई पनि समाप्त पारियो। अहिले झैं कुत्सित मनसाय राखेर ल्याएको थिइनँ। त्यतिबेला पुष्पकमल दाहालदेखि माधव नेपालसम्मले छतमा टाउको पुग्नेगरि उफ्रिनु भएको थियो। मिडिया र मानव अधिकारकर्मी पनि उफ्रिनु भएको थियो। अहिले त चुप हुनुहुन्छ। इमान हरेकले कायम गर्नुपर्ने होला नि। अरुका लागि हैन आफैलाई राख्ने होला नि।
नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो, सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा पठाउनु होला।
-1736256793.jpg)
![सय दिने प्रगति विवरण सार्वजनिक गर्दै प्रधानमन्त्री केपी ओली [प्रत्यक्ष प्रसारण]](https://nepallive.net/uploads/posts/500X300/kllllllllll-1729675876.jpg)
![Nepal Live Samachar नेपाल लाइभ समाचार, भदौ १९ [भिडियाे]](https://nepallive.net/uploads/posts/500X300/samachar++-1725458095.jpg)
![प्रधानमन्त्रीसँग प्रश्नोत्तर [प्रत्यक्ष प्रशारण]](https://nepallive.net/uploads/posts/500X300/PMM-(1)-1718866650.jpg)
![भारत भ्रमणबारे प्रतिनिधि सभा बैठकमा जवाफ दिँदै प्रधानमन्त्री प्रचण्ड [प्रत्यक्ष प्रशारण]](https://nepallive.net/uploads/posts/500X300/prachanda-sansad-1710309847.jpg)
![Nepal Live Samachar नेपाल लाइभ समाचार, जेठ ३० [भिडियाे]](https://nepallive.net/uploads/posts/500X300/samachar++-copy.jpg-30-1718203418.jpg)
