धार्मिक परम्परा बिथोलिँदा बौद्ध धर्मावलम्बीको चिन्ता : ढ्यांग्रो बज्न छाड्यो, लुङ्दर देखिँदैनन्

समाज

नेपाल लाइभ बिहीबार, वैशाख २०, २०७५ ११:२२

रसुवा- विनाशकारी भूकम्प गएको तीन वर्ष बितिसक्यो, त्यसयता खलबलिएको तामाङ समुदायको धार्मिक परम्पराले भने अझै गति लिन सकेको छैन। २०७२ बैसाख १२ को भूकम्पले रसुवाको विभिन्न स्थानमा रहेका गुम्बा भत्कँदा बौद्ध ग्रन्थ र त्यससँग सम्बन्धित धार्मिक सामग्रीहरुमा क्षति पुग्यो। बौद्ध धर्मावलम्बीको आस्थाको धरोहर नै ढलेपछि पाठपूजा, धार्मिक रीतिरिवाज र संस्कार नै प्रभावित बनेको छ।

भूकम्पले धार्मिक आस्थाको केन्द्रहरुमा क्षति पुर्‍याएपछि अस्थायी बासस्थानमा कष्टकर जीवन बिताउँदै आएका पीडितहरु परम्परालाई निरन्तरता दिनसमेत सकिरहेका छैनन्। भूकम्पले घर भत्केपछि सुरक्षित स्थानमा बसेका पीडित थातथलो फर्कन नसक्दा जन्म तथा मृत्यु हुँदा गरिने अनिवार्य संस्कार त्याग्न उनीहरु बाध्य भएका छन्।

घर छाडेर अन्यत्र शरण लिएर बसेकाहरु एकै स्थानमा बस्न नपाउँदा धार्मिक संस्कार प्रभावित भएको हाकुकी रन्जिता लोप्चनले बताइन्। 'भूकम्पले गाउँमा बस्न नसकेपछि सदरमुकाम आएर बसेको पनि तीन वर्ष भयो,' उनले भनिन्, 'कोही कता गए कोही कता। अस्ति भर्खर एक जनाको मृत्यु हुँदा बजाउने बाजाहरु भएन। अरुसँग माग्दा पनि नपाउने रै'छ, धेरै समस्या भयो।'

बौद्ध धर्म अनुसार जन्म, विवाह, मृत्यु लगायतका संस्कारमा लामा बोलाएर पूजापाठ गरेपछि मात्र त्यो पूरा भएको मानिन्छ। तर भूकम्पसँगै सांस्कृतिक डोरो पनि चुँडिएको महसुस गरिरहेका छन् हाकुका विस्थापितहरु।

लामाले प्रयोग गर्ने धार्मिक विधिका सामानहरु भूकम्पले क्षति पुर्‍याउँदा अहिले लामाहरुलाई संस्कृतिको संरक्षण गर्न चुनौती थपिएको छ। धर्म संरक्षण गर्ने प्रमुख लामाहरु नै थातथलो छाडेर विस्थापित हुँदा विधि र प्रक्रिया चलाउन समस्या भोग्दै आएको हाकुका लामा रामबहादुर लामाले बताए। 'पहिला गाउँमा हुँदा त जन्मेदेखि मृत्युसम्म हुने विधिहरु गर्न सजिलै हुन्थ्यो,' उनले भने, 'अहिले त हामीले प्रयोग गर्ने बाजागाजा पनि भूकम्पले पुर्यो। अर्काको ठाउँमा आएर बसेपछि पहिलेदेखि गर्दै आएका कामकाज गर्न पनि धेरै गाह्रो छ।'

घरमा गरिने पाठपूजा, चाडपर्वहरुमा प्रयोग गरिने बाजा, ढ्यांग्रो अहिले बज्न छाडेको छ। बासस्थानको आँगनमा गाडिने लुङ्दर पनि देखिँदैनन्।

भूकम्पले पुर्‍याएको क्षतिपछि राहतस्वरुप अन्य सामग्री दिन र पुनःनिर्माणमा सहयोग पुर्याउन सामाजिक संस्थाहरु आए पनि धार्मिक संरक्षणमा भने कसैले चासो नदिएको तामाङ समुदायको गुनासो छ। हाकुबाट विस्थापित भएर धुन्चेमा बस्दै आएका पाङलिङ हिसे गुम्बाका प्रमुख लामा गोम्बु लामाले भने, 'भूकम्पपछि धेरै संघसस्थाहरु आए, राहत वितरण गरे तर विस्थापितको धार्मिक संस्कार जोगाउन अहिलेसम्म कसैले चासो दिएका छैनन्।'

भूकम्पले पुर्याएको क्षतिको पुनःनिर्माणमा आफ्नो घरभन्दा पहिला बौद्ध दर्शन, पाणी, अध्ययनको पाठ लगायतका सांस्कृतिक संरक्षणमा सरकारले सहयोग पुर्याउनुपर्ने बौद्ध अनुयायीहरुको माग छ।

नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो, सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा पठाउनु होला।

प्रतिक्रिया दिनुहोस्

नेपाल लाइभ Nepal’s independent digital media. Offers quick current affairs update, analysis and fact-based reporting on politics, economy and society. http://nepallive.com

लेखकबाट थप

गोर्खा मिडियाको प्रवन्ध निर्देशक हुनुअघि नै रवि आर्थिक कारोबारमा संलग्न थिए : सर्वोच्च अदालत

रवि लामिछानेलाई थुनामा राख्ने आदेश सर्वोच्चबाट सदर

एक वर्षे कर्जाको ब्याजदर एकल उच्च वा न्यून दोहोरो अंक कायम हुने