८७ मिलियन फेसबुक प्रयोगकर्ताको व्यक्तिगत विवरण अवैध रुपमा प्रयोग गर्ने ‘क्याम्ब्रिज एनलाइटिका’ बन्द हुने

समाचार

नेपाल लाइभ बिहीबार, वैशाख २०, २०७५ १०:३२

लन्डन– लाखौं फेसबुक प्रयोगकर्ताको व्यक्तिगत विवरण अवैधानिक रुपमा प्रयोग गरेको आरोप लागेको ‘क्याम्ब्रिज एनलाइटिका’ बन्द हुने भएको छ। बेलायतको लन्डनमा प्रधान कार्यालय रहेको राजनैतिक परामर्श दिने संस्था ‘क्याम्ब्रिज एनलाइटिका’ बन्द हुन लागेको हो।

एनलाइटिकाले आफ्ना राजनैतिक ग्राहकहरुलाई आवश्यक पर्ने व्यक्तिगत विवरण अवैधानिक ढंगबाट उपलब्ध गराउने गरेको आरोप लागेको थियो।

फेसबुकका अनुसार आफ्ना ८७ मिलियन प्रयोगकर्ताको व्यक्तिगत विवरण ‘क्विज एप्लिकेसन’को माध्यमबाट उक्त परामर्शदातृ संस्थाको पहुँचमा पुर्याइएको थियो। सामाजिक सञ्जाल फेसबुकले यस कान्डका बारेमा आफ्नो अनुसन्धान जारी रहेको बताएको छ।

सेन्ट्रल लन्डस्थित क्याम्ब्रिज एनलाइटिका रहेकाे भवन

‘उक्त घटनाको विस्तृत अध्ययन गर्न हामीले गरेका प्रतिवद्धता र संकल्पमा कुनैपनि परिवर्तन आएको छैन र हामी अबका दिनमा यस्तो घटना नदोहोरियोस् भन्न सचेत छौं।’, फेसबुकका प्रवक्ताले भने। ‘हामीले आफ्नो अनुसन्धानलाई सम्बन्धित अधिकारीहरुको सहयोगमा निरन्तरता दिइरहेका छौँ।’ उनले थपे।

आरोप के थियो?

क्याम्ब्रिज एनलाइटिकामाथि लाखौं फेसबुक प्रयोगकर्ताको व्यक्तिगत विवरण राजनैतिक उद्देश्यका लागि अवैधानिक रुपमा प्रयोग गरेको आरोप लागेको थियो। सन् २०१६ मा अमेरिकामा भएको राष्ट्रपति निर्वाचन तथा बेलायत युरोपियन युनियन(इयु)बाट छुट्टिने घोषणाको समयमा परामर्श दातृ संस्था ‘क्याम्ब्रिज एनलाइटिका’ले ८७ मिलियन फेसबुक प्रयोगकर्ताको व्यक्तिगत विवरण प्रयोग गरेको थियो।

तर डा अलेक्जेन्डर कोगनले निर्माण गरेको क्विज एप्लिकेसनमार्फत मात्रै ३० मिलियन अमेरिकी फेसबुक प्रयोगकर्ताको व्यक्तिगत विवरण एनलाइटिकाले प्रयोग गरेको गत महिना जनाएको थियो। उसले ती सबै विवरणहरु अमेरिकी राष्ट्रपति चुनाबमा प्रयोग नभएको पनि प्रष्ट पारेको थियो।

के भन्छ क्याम्ब्रिज?

क्याम्ब्रिजका गत मार्चमा च्यानल ४ ले क्याम्ब्रिजका तत्कालीन प्रमुख कार्यकारी अधिकृत(सिइओ) अलेक्जेन्डर निक्सको गोप्य भिडियो सार्वजनिक गरेको थियो। उक्त भिडियोमा विश्वका विभिन्न चुनाव तथा राजनैतिक घटनाहरुमा कम्पनीले कस्तो रणनीतिका आधारमा व्यक्तिगत विवरणलाई इन्टरनेट तथा सामाजिक सञ्जालको माध्यमबाट विस्तार गर्छ भन्ने निक्सले स्पष्ट पारेका छन्।

तर क्याम्ब्रिज एनलाइटिकाले भने हालसम्म कुनै पनि गल्ती नगरेको बताउँदै आएको छ। उसले इटाली, केन्या, नाइजेरियालगायतका राष्ट्रमा भएका चुनावी अभियानमा समेत आफ्नो राम्रो इतिहास रहेको दावी गर्दै आएको छ।

उक्त, भिडियो फुटेज सार्वजनिक गरिएपछि प्रमुख कार्यकारी अधिकृत अलेक्जेन्डर निक्सलाई पदबाट बर्खास्त गरिएको थियो।

किन बन्द गरियो?

क्याम्ब्रिज एनलाइटिकाका प्रवक्ता क्लरेन्स मिचेलले बिबिसीलाई उपलब्ध गराएको विज्ञप्तिमा भनिएको छ,‘कम्पनीको कार्य कानुनी रुपमा मात्रै नभएर राजनैतिक तथा अनलाइन विज्ञापनको अन्तर्राष्ट्रिय मानक सुचकका आधारमा आर्थिक क्षेत्रले पनि स्विकार गरिरहेको अवस्थामा पनि हामीले आफ्नो रेकर्डलाई अझै परिस्किृत गर्दै लैजाने प्रयास गरिरहेका छौँ। यस्तो अवस्थामा पनि केहि महिना अघिदेखि कम्पनीमाथि लगातार रुपमा गलत आरोपहरु लगाइराखिएको छ।’

क्याम्ब्रिज एनलाइटिकाकाे बन्द भएकाे कार्यालय

‘क्याम्ब्रिजमाथि बनेको अविश्वसनिय धारणाका बाबुजुद पनि कर्मचारीहरुले भने नैतिक तथा कानूनी रुपमा पनि आफ्नो कार्यसम्पादन गरिरहेका छन्। तर लगातारको मिडियावाजीले यसका ग्राहक तथा आपूर्तिकर्ताहरुलाई समेत घेराबन्दीमा पार्ने काम भएको छ। फलस्वरुप हामी यो निर्णयमा पुगेका छौं कि व्यवसायलाई लगातार लामो समयसम्म चलाइराख्न निकै कठिन छ।’, विज्ञप्तिमा उल्लेख छ।

सो सम्बन्धमा बेलायतको संसद, युरोपियन युनियन तथा अमेरिकी सिनेटले पनि आफ्नो अनुसन्धानलाई जारी राखेको बताइएको छ। फेसबुकका प्रमुख कार्यकारी अधिकृत मार्क जुकरबर्गले सोहि घटनाका सम्बन्धमा बेलायती संसदीय समिति तथा अमेरिकी कंग्रेसमासमेत उपस्थित भएर आफ्नो बयान दिइसकेका छन्। जुकरबर्गले उक्त कार्यका लागि माफी समेत मागीसकेका छन्।

क्याम्ब्रिज एनलाइटिकामा मूख्य लगानी कसको?

राजनैतिक परामर्श दातृ संस्था क्याम्ब्रिज एनलाइटिकाको मुख्य लगानीकर्तामा अमेरिकी ‘हेज फन्ड’का अरबपति रोवर्ट मर्सर रहेका छन्। बेलायती समाचार संस्था गार्जियनका अनुसार उक्त कम्पनीमा मर्सरको लगानी १५ मिलियन अमेरिकी डलर रहेको बताइएको छ।

कम्प्युटर वैज्ञानिक मर्सर अमेरिकाको रिपब्लिकन पार्टीको मूख्य सहयोगीका रुपमा चिनिन्छन्। उनले अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पको निर्वाचन अभियानमा समेत सघाएका थिए।

उनले हालसम्म आफ्नो राजनैतिक विचार प्रष्ट हुने तरिकाले अन्तर्वाता दिएका छैनन्। यसका अलावा व्यक्तिगत विवरण प्रयोग काण्डका बारेमा पनि सार्वजनिक रुपमा हालसम्म उनको कुनै पनि अभिव्यक्ति बाहिर आएको छैन।

घटनाको समयरेखा

१७ मार्च – क्याम्ब्रिज एनलाइटिकाका पूर्वकर्मचारी क्रिस्टोफर विइलीको भनाईलाई उदृत गर्दै ५० मिलियन फेसबुक प्रयोगकर्ताको व्यक्तिगत विवरण अनधिकृत रुपमा प्रयोग भएको समाचार न्युयोर्क टाइम्समा प्रकाशित।
२३ मार्च – क्याम्ब्रिज एनलाइटिकाको कार्यालयको खोजी गर्न बेलायती तथ्यांक अनुगमन गर्ने निकायद्वारा ‘सर्च वारेन्ट’ जारी।
२७ मार्च – बेलायती संसदीय समितिको बैठकमा एनलाइटिकाका पूर्वकर्मचारी क्रिस्टोफर विइलीको बयान।
४ अप्रिल – अनुचित तवरबाट करिब ८७ मिलियन प्रयोगकर्ताको व्यक्तिगत तथ्यांक क्याम्ब्रिज एनलाइटिकासमक्ष पुगेको फेसबुकद्वारा स्पष्ट।
१० अप्रिल – उक्त काण्डका बारेमा अमेरिकी कानुन निर्माताहरुद्वारा फेसबुकका प्रमुख कार्यकारी मार्क जुकरबर्गको बयान।
१७ अप्रिल – बेलायती संसदीय समितिमा बयानका लागि बर्खास्तगीमा परेका क्याम्ब्रिज एनलाइटिकाका प्रमुख अलेक्जेन्डर निक्सद्वारा इन्कार।
२ मे – क्याम्ब्रिज एनलाइटिकाद्वारा कम्पनी बन्द गर्ने घोषणा।

नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो, सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा पठाउनु होला।

प्रतिक्रिया दिनुहोस्

नेपाल लाइभ Nepal’s independent digital media. Offers quick current affairs update, analysis and fact-based reporting on politics, economy and society. http://nepallive.com

लेखकबाट थप

गोर्खा मिडियाको प्रवन्ध निर्देशक हुनुअघि नै रवि आर्थिक कारोबारमा संलग्न थिए : सर्वोच्च अदालत

रवि लामिछानेलाई थुनामा राख्ने आदेश सर्वोच्चबाट सदर

एक वर्षे कर्जाको ब्याजदर एकल उच्च वा न्यून दोहोरो अंक कायम हुने