लामो समयदेखि नेपालमै लुब्रिकेन्ट उत्पादन गर्दै आएको पिएलओ समूह पछिल्लो समय होटल व्यवसायमा समेत लगानी गरिरहेको छ। व्यवसायसँगै सामाजिक काममा सक्रिय पिएलओ समूहका प्रबन्ध निर्देशक भालेश्वर दुलालसँग कोरोना संक्रमणपछिको व्यवसाय र उनले गरेको सामाजिक कार्यको विषयमा गरिएको कुराकानीः
कोरोना भाइरसको प्रभाव देशव्यापीरूपमा फैलिएको छ। तपाईंको व्यवसायमा त्यसको प्रभाव कस्तो परेको छ?
कोरोना भाइरसका कारण अहिले देशको अवस्था असामान्य भएको छ। व्यापार व्यवसाय निक्कै कम मात्र छन्। पछिल्ला दिनमा कोरोना भाइरसको संक्रमण दर बढ्दै गएकाले स्थिति अझै भयावह हुने देखिन्छ। अहिलेको अवस्थामा व्यापार व्यवसाय ७० प्रतिशतभन्दा बढी डाउन छ। सरकारले जुन रुपमा संक्रमण जोखिम न्यूनीकरण गर्न पोलिसी ल्याउनु पर्थ्यो त्यो ल्याउन सकेन। जसका कारण स्थिति थप जटिल बन्दै भएको छ।
कोरोनाका कारण अर्थतन्त्र धराशायी भएको छ। सरकारले गरेको कामको मूल्यांकन कस्तो छ?
लकडाउन सुरु भएको ६ मिहना हुन लाग्यो। यो अवधिमा देशको अर्थतन्त्र बन्दक बन्न पुग्यो। सरकारले कोरोना भाइरसको संक्रमण न्यूनीकरणका लागि बनाएको मोडालिटी गलत भयो। विश्वका विभिन्न देशहरुले ठूलो संख्यामा संक्रमण र मृत्यु हुँदा अपनाएको मोडालिटी हाम्रो सरकारले अपनाउन सकेन।
सरकारले उपयुक्त विधि अपनाउन नसक्दा अर्थतन्त्र पनि बन्द भयो र बोडर पनि खुल्ला नै हुँदा संक्रमण नियन्त्रणको साटो झनै बढ्न थाल्यो। यसको असर सरकार, व्यवसायी तथा आममानिस सबैमा पर्यो। नाकाहरु कडाइ नहुँदा संक्रमणको जोखिमले अर्थमन्त्र थप प्रभावित हुने देखिएको छ। अझैपनि सरकारले सबै कुरा बन्द गर्ने वा लकडाउन गर्ने भन्दा पनि अर्थतन्त्र चलायमान हुने गरि सुरक्षित तवरबाट काम गर्न सक्ने मोडालिटी ल्याउनुपर्छ।
तपाईंहरूको लगानी विविधीकरण भएको छ। होटलमा पनि लगानी गर्नुभएको छ। यो क्षेत्र त सबैभन्दा धेरै प्रभावित भयो होला होइन?
हामीले होटल व्यवसायमा समेत लगानी गरेका छौं। व्यवसायलाई कोरोना अघि र पछि गरि व्याख्या गर्नुपर्ने भएको छ। कोरोना अघि हामीले दुईवटा होटलमा लगानी गरेका हौं। सामान्य अवस्था हुन्थ्यो भने असोजमा तीन तारे स्तरका दुई होटल सञ्चालनमा ल्याएका हुन्थ्यौं। त्यतिबेला हामीलाई स्थानीय तथा प्रदेश सरकारले राम्रो सहयोग गरेका थिए। कोरोनासँगै पर्यटन क्षेत्र धेरै प्रभावित भएकाले होटलमा गरिएको लगानी प्रभावित हुने हो कि भन्ने डर बढेको छ। तर अब कोरोना पछिको समय पक्कै बदलिएर आएको छ। अब व्यवसाय टिकाउन सकिन्छ वा सकिन्न भन्ने गम्भीर अवस्था आएको छ। साना व्यवसायीहरु यही अवस्थाबाट उठ्न कठिन भइसकेको छ। हामी जस्ता मध्यमस्तरका ७० प्रतिशत व्यवसायी ६/७ महिना अवस्था यस्तै रहे उठ्न नसक्ने हुन सक्छ। साना व्यवसायीसँगै मध्यम स्तरका व्यवसायी समेत पलायन हुने अवस्था आउने देखिन्छ।
व्यवसायसँगै तपाईं सामाजिक क्षेत्रमा पनि सक्रिय हुनुहुन्छ। के कस्ता काममा लाग्नुभएको छ?
हामीले व्यवसायसँगै सामाजिक कार्यमा पनि उत्तिकै सक्रिया रुपमा लागेका छौं। यो लकडाउनकै क्रममा पनि सामाजिक काममा पहिले जतिकै सक्रिताकासथा संलग्न छौं। हामीले यही क्षेत्रमा व्याडमेन्टन कोट हल बनाएका थियौं। उक्त हललाई अहिले क्यारेन्टिनको रुपमा प्रयोग गरिएको छ। विदेशबाट आएकाहरुलाई रोख्ने होल्डिङ सेन्टर बनाइएको छ। उक्त हलमा १ सयजनाभन्दा बढी अट्ने क्षमता रहेको छ। सो होल्डिङ सेन्टरबाट हालसम्म १२ सयभन्दा बढी व्यक्तिले सेवा लिइसकेका छन्। त्यसैपछि हामीले मास्क, स्यानिटाइजर लगायत स्वास्थ्य सुरक्षाका सामाग्री समेत वितरण गरिरहेका छौं। स्थानीय व्यक्तिदेखि प्रहरीलगायत विभिन्न संघसंस्था तथा सर्वसाधारणलाई समेत मास्क वितरण गरेका छौं। यो क्रमलाई निरन्तरता दिएका छौं।
स्थानीय तहसँग सहकार्यमा पनि काम गर्नुभएको छ?
अर्को महत्वपूर्ण काम भनेको हामीले स्थानीय सरकारसँग मिलेर नमुना स्मार्ट शौचालय बनाइरहेका छौं। १० करोड भन्दा बढी लगानीमा स्थानीय सरकारको ३५ प्रतिशत र निजी क्षेत्रको ६५ प्रतिशत लगानी रहने गरि नगरपालिकासँग सम्झौता गरेका हौं। इटहरी पूर्वका ८ स्थानमा निर्माण हुने सार्वजनिक शौचालय हाइवेकै छेउमा हुनेछ। उक्त शौचालय जग्गा खरिद गरेरै निर्माण गरिएको हो। ८ स्थानमध्ये ४ स्थानमा निर्माणसम्मपन्न भइसकेको छ। बाँकी चारवटा निर्माणाधीन छ। शौचालयसँगै त्यहाँ नुहाउने, पुस्तक पढ्न लाइब्रेरी तथा २० जनासम्मले एकैपटक चलाउन मिल्ने गरि कम्प्युटरको समेत व्यवस्था गरिएको छ। उक्त शौचालयहरु विश्वस्तरीय हुनेछन्।
निर्माणमा हामीले कुनै सम्झौता गरेका छैनौं। अर्को कुरा सो शौचालयहरुमा ३५ घटमिटरको गोबर ग्यास समेत बनाइएको छ। गोबर ग्यास सञ्चालनमा आएपछि त्यहाँ चाहिने बिजुली त्यहीबाट उत्पादन हुनेछ। हामीले शौचालय निमार्ण गर्दा दीर्घकालिन रुपमा सोचेका छौं। नेपालको जनसंख्या वृद्धि र यो क्षेत्रमा बसाईंसराईबाट आउने संख्यालाई विश्लेषण गरेर अबको १ सय वर्षलाई धान्ने गरि निर्माण गरेका छौं।
पार्क निर्माणको योजना थियो। अहिले कहाँ पुगेको छ?
सुन्दरहरैचा नगरपालिका क्षेत्रमा पार्क बनाउने योजनामा छौं। यो काम भने निजी रुपमा आमा दुर्गादेवी दुलालको नाममा वृद्धवृद्धालाई सुस्ताउने, केही गर्न मनलागे गर्न मिल्ने गरि त्यस्ता पार्क बनाउँदै छौं। नगर भित्रका १२ वटै वडामा १÷१ वटा पार्क निर्माण गर्ने हाम्रो लक्ष्य हो। त्यस्तै केही दिनअघिमात्र ओमशान्तीको भवन निर्माणका लागि १२ धुर जग्गा किनेर हस्तारन्तरण गरिएको हो। त्यसैगरि हामीले पूर्वाञ्चल क्षेत्रमा ह्वीलचेयर आवश्यक पर्नेहरुका लागि निःशुल्क रुपमा वितरण गर्दै आएका छौं। हालसम्म १२ सय वटाभन्दा बढी ह्वीलचेयर वितरण गरिसकेका छौं। हाम्रोमा ५०÷६० वटा ह्वीलचेयर स्टकमा सँधै हुन्छ। कोही अप्ठेरो पर्यो भनेर आउनु भयो भने तत्कालै उपलब्ध गराइहाल्छौं। सामाजिक काम र व्यवसायमा सक्रिय हुनुहुन्छ।
व्यवसाय टिकाउन सरकारलाई तपाईंको सुझाव के छ?
सामाजिक कार्यका लागि व्यवसाय पनि जीवित हुनुपर्छ र हामी पनि। सरकारलाई मेरोतर्फबाट के सुझाव छ भने लकडाउन समस्याको समाधान होइन। बोडरमा कडाई गर्नुपर्छ, परीक्षणलाई बढाउनु पर्छ र सुरक्षित तरिकाबाट व्यवसाय सञ्चालनमा सहजिकरण गर्नुपर्छ। अमेरिकमा ५० लाखभन्दा बढी संक्रमित हुँदा सबै सामान्य अवस्थामा संचालन भइरहेको छ।
भ्याक्सिन नबन्दासम्म कोरोनासँग जुध्दै सुरक्षित रुपमा व्यवसाय सञ्चालन गरेर जनजीवन सामान्य बनाउनुको विकल्प अब हामीसँग छैन। यसो नगर्ने हो भने व्यवसयीसँगै सरकार पनि टाटपल्टिने अवस्था आउन सक्छ। व्यवसाय सञ्चालन नहुँने हो भने कर उठ्ने कुरा भएन, मजदुरले काम पाउँदैनन्। यो रोकिँदा समग्र अर्थतन्त्रको चेन नै रोकिन्छ। त्यसैले टाटपल्टिनु भन्दा व्यवसाय सञ्चालन गरेरै कोरोना लागेपनि सतर्क भएर अरुलाई नसर्ने गरि काम गर्नु राम्रो हो। अब घरै थुन्ने वा थुनिएर बस्ने भन्ने हुँदैन।
नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो,
सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा
पठाउनु होला।
-1751267101.jpg)
-1751273553.jpg)
-1749826086.png)
