काठमाडौं- सवारी साधनमा उच्च प्रविधियुक्त नम्बर प्लेट ‘इम्बोस्ड’ जडान गर्न सवारीधनीहरूको करिब ७ अर्ब रुपैयाँ खर्च हुने भएको छ। सवारीको वर्गअनुसार इम्बोस्ड नम्बर प्लेटको मूल्य निर्धारण सिफारिस गरिएको छ। भौतिक पूर्वाधार तथा यातायात मन्त्रालयले बनाएको एक समितिले इम्बोस्ड नम्बर प्लेट जडानमा ७ अर्ब निर्धारण गरेको हो। हालसम्म देशभर ३५ लाखभन्दा बढी सवारी दर्ता छन्।
समितिले न्यूनतम २५ सयदेखि ३६ सय रुपैयाँ लागत राख्दै तीन तहको मूल्य सिफारिस गरेको छ। जसअनुसार मोटरसाइकल तथा स्कुटर धनीले इम्बोस्ड नम्बर जडानमा २५ सय रुपैयाँ खर्च गर्नु पर्नेछ।
यसैगरी कार/जिप/भ्यान तथा ट्क्याटरले ३२ सय र यस बाहेकका सबै प्रकारका ठूला सवारी धनीले इम्बोस्ड नम्बर जडान गर्दा ३६ सय रुपैयाँ खर्च गर्नुपर्ने हुन्छ।
एउटा सवारीसाधनमा अगाडि र पछाडि दुई ठाउँमा इम्बोस्ड नम्बर प्लेट जडान हुन्छ। त्यही प्लेटमा प्रयोग भएको स्टिकरलाई ‘आरएफआईडी स्टिकर’ भनिन्छ। यही स्टिकरलाई आरएफआइडी ट्र्याकिङ गेटमा प्रयोग भएको ‘रेडियो फ्रिक्वेन्सी आइडन्टिफिकेसन डिभाइस’ ले क्याप्चर गरेर सवारीकाे सम्पूर्ण विवरण हेर्न मिल्छ। यसको माध्यमबाट सवारीसाधन कहाँ बनेको, कसको हो, कसले प्रयोग गरिरहेको छ, कुन ठाउँको कहाँ पुगेको छ जस्ता सबै तथ्य यातायात व्यवस्था विभाग कार्यालय अथवा ट्राफिक कक्षमा बसेर थाहा पाउन सकिन्छ।
सवारीसाधनमा इम्बोस्ड नम्बर प्लेट प्रयोग गरिसकेपछि ५ देखि १० वर्षसम्म परिवर्तन गर्नु पर्दैन। परिवर्तन गर्नु परेमा प्लेट कसेको लक नै काट्नुपर्ने हुन्छ। सवारीसाधन दुर्घटनामा परेर टुट्फुट भएमा मात्र प्लेट परिर्वतन गर्न सकिन्छ।
पाँच वर्षभित्र देशभरका सबै सवारी साधनमा इम्बोस्ड नम्बर जडानका लागि अनुमति पाएको बंगलादेश र अमेरिकन संयुक्त कम्पनी 'डेकाटोर टाइगर' ले करिब ५ हजार सवारीमा प्लेट जडानसमेत गरिसकेको थियो। अदालतले रिट खारेज गरेसँगै यातायात व्यवस्था विभागले इम्बोस्ड नम्बर प्लेट जडान अगाडि बढाउने भएको छ।
आइएफआइडी गेट निर्माण अन्याेलमा
इम्बोस्ड नम्बर प्लेट जडान रोकिएसँगै रेडियो फ्रिक्वेन्सी आइडन्टिफिकेसन डिभाइस (आरएफआइडी) ट्र्याकिङ गेट निर्माणको कामसमेत अगाडि बढ्न सकेको छैन। आरएफआइडी गेटको काम सवारी साधनमा जडान गरिएको प्लेटमा रहेको चिप्सलाई ट्र्याकिङ गर्दै विवरण हेर्न मिल्ने गेट हो। उपत्यकामा छिर्ने पाँच ठाउँमा र उपत्यका बाहिर पाँच ठाउँमा यस्तो गेट निर्माण हुने छ।
के हो इम्बोस्ड नम्बर ?
इम्बोस्ड नम्बर एक प्रकारको डिजिटल नम्बर प्लेट हो। विभागले यसलाई उच्च प्रविधिको नम्बर प्लेट भनेर परिभाषा गरेको छ। मोटरसाइकलको पछाडि र अन्य सवारीको अगाडि सिसामा नम्बर प्लेट ‘सिंगल स्क्रोल लक’ प्रणालीमा जडान हुन्छ।
इम्बोस्ड नम्बर प्लेटलाई कसैले पनि निकाल्न सक्दैन। नम्बर प्लेटमा रहेकाे चिप्ससहितको स्टिकरलाई आरएफआईडी भनिन्छ। सोही स्टिकरमा विभागले सवारीधनीको विवरणसहित साधन बनेको स्थान, इन्जिन नम्बर, सवारीले कर तिरेको मिति, ठाउँलगायत विवरण राखेको हुन्छ।
इम्बोस्ड नम्बर प्लेट जडान भएपछि वर्षौंसम्म राज्यलाई सवारी कर नतिर्ने सवारीधनी पनि करको दायरामा आउने र सवारी प्रयोग गरी हुने आपराधिक घटना शून्य हुनेछ विभागकाे विश्वास छ।।
नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो, सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा पठाउनु होला।
