काठमाडौं- क्रिकेटमा दुई देशबीच प्रतिस्पर्धा हुन थालेको १ सय ७५ वर्ष र पहिलो अन्तर्राष्ट्रिय टेस्ट क्रिकेट खेलेको १ सय ४२ वर्षसम्म क्रिकेटमा कुनै रोचक पक्ष छ भने त्यो एसेज नै हो। एसेज अस्ट्रेलिया र इंग्ल्यान्डबीच टेस्ट क्रिकेटको भिडन्त मात्रै होइन, स्वाभिमानको लडाइँ पनि हो।
यसैले इंग्ल्यान्डका पूर्व कप्तान एन्ड्र्यु स्टौसले भनेका छन्, ‘क्रिकेटमा एउटा टेस्ट क्रिकेट हुन्छ र अर्को एसेज क्रिकेट।’
हुन त एसेज हुनुभन्दा वर्षौं अगाडि क्रिकेट नियम बनेको हो, तर त्यसमा सुधार र नयाँ नियमको प्रयोग अन्तर्राष्ट्रिय क्रिकेटमा बर्सेनी भइरहेका छन्। त्यसमा पनि सबैभन्दा रोचक बनिदिन्छ एसेज।
यसैले आउँदो बिहीबारदेखि इंग्ल्यान्डको बर्मिङहममा हुने एसेजमा विश्व क्रिकेटप्रेमीको ध्यान तानिएको छ। इंग्ल्यान्डका कप्तान जोय रुट र अस्ट्रेलियाका कप्तान टिम पेनिले आफ्नो टिमको जितका लागि भरपुर मेहनत गरिरहेका छन्।
इंग्ल्यान्ड र अस्ट्रेलियाबीचको खेलमा अम्पायरले २२ यार्डको दुरीमा रहेका स्टम्पमा बेल मिलाएर प्ले भन्दै खेल सुरु गर्ने संकेत गर्दा क्रिकेट इतिहासमा रहेका रोचक पुराना दिनहरूको सम्झना हुनेछ।
यसरी रह्यो एसेज नाम
सन् १९८२ मा अस्ट्रेलिया र इंग्ल्यान्डबीच ओवलमा टेस्ट क्रिकेट चलिरहेको थियो। जसमा पहिलो पटक इंग्ल्यान्ड घरेलु मैदानमा अस्ट्रेलियासँग पराजित भयो। जुन हार बेलायतीहरूले सहन सकेनन्। त्यसको असर बेलायती सञ्चार माध्यममा पनि देखिएको थियो।
आफैले सुरु गरेको क्रिकेट खेलमा आफ्नै मैदानमा पराजित हुनु इंग्ल्यान्डका लागि दुःखद त थियो नै त्यो भन्दा बढी दुःख हारपछिका प्रश्नले भइरहेको थियो। आफ्नो मैदानमा इंग्ल्यान्ड हार्दैन भन्ने अभिमान अस्ट्रेलियाले नै पहिलो पटक तोडिदिएको थियो।
यसैले स्पोर्टिङ टाइम्स पत्रिकाको समाचार शीर्षक थियो, ‘२९ अगस्ट १९८२ मा ओवल मैदानमा इंग्लिस क्रिकेटको मृत्यु ...’ त्यसमा अगाडि लेखिएको थियो, ‘अन्तिम सँस्कार गरेर अस्तु अस्ट्रेलिया टिमले आफूसँगै लिएर जाने छन्।’ जसमा अंग्रजीमा जलाइएपछिको बाँकी खरानीको रुपमा ‘एसेज’ शब्दको प्रयोग गरिएको थियो।
त्यसपछि लगत्तै १९८२/८३ मा इंग्ल्यान्ड अस्ट्रेलियाको मैदानमा खेल्न पुगेको थियो। त्यतिबेला खेलअघि इंग्ल्यान्ड टिमका कप्तान इभो ब्लिगले भनेका थिए, ‘अस्ट्रेलियाले ल्याएको एसेज फिर्ता लैजानु छ।’
त्यसबेला इंग्ल्यान्डले सिरिज जितेपछि केही समर्थकहरूले क्रिकेट बेलको खरानी इंग्ल्यान्ड कप्तान ब्लिगलाई उपहार स्वरुप दिएका थिए भन्नेसमेत बताइन्छ। एउटा कलश जस्तो भाँडोमा हालेर दिइएको उक्त खरानी अहिले पनि इंग्ल्यान्डमा सुरक्षित रहेको छ।
त्यसपछि नै बेलायती सञ्चार माध्यममा ‘एसेज’ शब्दलाई इंग्ल्यान्ड र अस्ट्रेलियाबीचको टेस्ट सिरिज बुझाउन प्रयोग गर्न थाले।
स्वाभिमानको लडाइँ
इंग्ल्यान्ड र अस्ट्रेलियाले पहिलोपटक १८७७ मा टेस्ट म्याच खेलेपछि १९८२ अघि नौ टेस्ट खेलिसकेका थिए। तर १८८२ को घटनापछि भने एसेजको नाममा क्रिकेट खेलभित्रको प्रतिस्पर्धा स्वाभिमानको लडाइँसँग जोडिन पुग्यो।
मैदानमा हात हालाहाल नै नभए पनि कतिपय अवस्थामा झगडाको वातावरणसमेत मैदानमा नै देखिन्छ। खेलको माहोल चर्किंदै जाँदा भएका भनाभनहरू निकै पख्र्यातसमेत छन्। खेलाडीलाई जिस्काएर मनोबल गिराउने र बलिङ ब्याटिङका समय केही बोलिदिने चलनसमेत एसेजमा नै सुरु भएको बताइन्छ।
अहिलेसम्म एसेजमा अस्ट्रेलिया ३३ पटक विजयी भएको छ भने इंग्लाण्ड ३२ पटक विजयी भएको छ। पाँच सिरिज बराबरी भएको छ। यसपटक हुन लागेको एसेज आईसीसीको नयाँ योजना विश्व टेस्ट च्याम्पियनसिप अन्तर्गत हेरिएकाले पनि थप महत्वपूर्ण बनेको छ।
एसेज सिरिज अहिलेसम्म ७० पटक (२४६ खेल) खेलिएको छ। जसमा अस्ट्रेलियाले १ सय ४४ खेल जितेको छ भने इंग्ल्यान्डले १ सय ८ खेल जितेको छ। ९४ खेल बराबरी भएको छ।
बल टेम्पिरिङ काण्डमा फसेर एक वर्षको प्रतिबन्ध सकाएका अस्ट्रेलियाका स्टिभ स्मिथ, डेभिड वार्नर र क्यामरुन बेनक्राफ्ट टेस्ट क्रिकेटमा फर्किएकाले पनि यो पटक विशेष चासो बढेको छ।
यसपटक भिन्न
कुनै समय इंग्ल्यान्डमा एसेज जुनमा सुरु भएर अगस्टमा सकिन्थ्यो। सिरिज २००१ देखि भने जुलाईमा सुरु हुने गरिएको थियो। यसपटक भने इतिहासमै पहिलोपटक एसेज अगस्टमा सुरु हुन लागेको हो।
यसपटक इंग्ल्यान्ड र अस्ट्रेलियाबीचको टेस्टमा टेस्ट क्रिकेटमै पहिलो पटक खेलाडीको जर्सीमा नाम र नम्बर लेख्ने भन्दै इंग्ल्यान्ड क्रिकेटले ट्वीट गरेको छ। जसमा जोय रुट नाम र नम्बरसहितको सेतो जर्सीमा देखिएका छन्।
यसैगरी यही एसेजमार्फत खेलाडी परिवर्तनबारे पनि नयाँ नियम लागु हुने भएको छ। नियमका अनुसार यदि कोही खेलाडी घाइते भएमा अम्पायरको स्वीकृति लिएर खेलाडी परिवर्तन गर्न सकिनेछ। यसरी परिर्वन गरिएका खेलाडीले यसअघि फिल्डिङ मात्रै गर्न पाउने भए पनि अबदेखि ब्याटिङ, बलिङ र विकेटकिपिङ पनि गर्न सक्ने छन्।
खेल तालिका
अगस्ट ०१ देखि अगस्ट ०५ – पहिलो टेस्ट, एड्जबास्टन बर्मिङहम
अगस्ट १४ देखि अगस्ट १८ – दोस्रो टेस्ट, लर्डस लण्डन
अगस्ट २२ देखि अगस्ट २६ – तेस्रो टेस्ट, हिडिङग्ले लिड्स
सेप्टेम्बर ०४ देखि सेप्टेम्बर ०८ – चाथौ टेस्ट, वल्र्ड ट्राफोर्ड म्यानचेस्टर
सेप्टेम्बर १२ देखि सेप्टेम्बर १६ – पाँचौ टेस्ट, ओवल लण्डन
(तस्बिर:- लिफ्ट म्यागजिन, हिस्ट्री एक्स्ट्रा, दि टेलिग्राफ)
नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो, सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा पठाउनु होला।