काठमाडौं- एसियाली विकास बैंक (एडिबी)को सहयोगमा संचालित सबै विकास परियोजनाहरुमा निर्माणकार्य अगाडि बढिरहेको विश्व बैंकको नेपालस्थित कार्यालयले जनाएको छ। कोभिड-१९ जोखिम व्यवस्थापनका लागि स्ट्याण्डर्ड अपरेटिङ प्रोसिडुअर (एसओपी) लागू गरेर विकास परियोजनालाई अगाडि बढाइएको बैंकले जानकारी दिएको हो।
एसओपी लागू गर्दा विकास परियोजनालाई निरन्तरता दिन सहज र सुरक्षित भएको पनि एडिबीको भनाइ छ। यसरी बनेको एसओपी अन्तर्राष्ट्रिय अभ्यास तथा विभित्र अन्तर्राष्ट्रिय स्वास्थ्य तथा विकाससंग सम्बन्धित संस्थाहरुले जारी गरेका निर्देशिकाहरुलाई पालन गरी बनाइएको हो।
कोभिडको जोखिमका कारण अहिलेसम्म पनि अन्य स्रोतहरुबाट संचालित धेरै विकास परियोजनाहरु अगाडि बढ्न सकिरहेका छैनन्। एडिबीले अन्तरर्राष्ट्रिय अभ्यासहरु अवलम्बन गर्दै कार्य शुरु गर्दा पालना गर्नुपर्ने एसओपी बनाएर मे देखि नै लागू गर्न आयोजना कार्यान्वयन निकायहरुलाई परिपत्र गरेको थियो।
चैतमा लकडाउन सुरु भएपछि कोडिभका कारण विकास आयोजना प्रभावित हुने भन्दै सुरक्षाका मापदण्ड अपनाएर परियोजना कार्यान्वयनलाई अगाडि बढाइएको बैंकले जनाएको छ।
कोभिड जोखिम व्यवस्थापन सम्बन्धि सरकार तथा अन्य आधिकारिक निकायहरु जस्तै डब्लुएचओ, आइएलओ, आइएफसीले तोकेका मापदण्डहरु अपनाई रोकिएका काम सुचारु गर्न एडिबीले मेको सुरुदेखि नै आयोजना कार्यान्वयन निकायलाई परिपत्र गरेको थियो। त्यसका लागि एडिबीले सबै परियोजना कार्यान्वयन निकायसँग द्रुत सर्वेक्षण गरी ती निकायले माग गरे अनुुसार जुलाई २१ देखि २३ सम्म सबै आयोजना कार्यान्वयन निकाय, परामर्शदाता तथा निर्माण ब्यवसायीहरुलाई एससोपी कार्यान्वयनबारे अभिमुखीकरण तथा परामर्श दिएको एडिबीका वरिष्ठ वातावरण अधिकृत दिपकबहादुर सिंहले बताए।
एसओपीमा निर्माण कार्य शुरु गर्दा व्यवस्था गर्नुपर्ने मूख्य दुई क्षेत्रहरु कार्यस्थलको व्यवस्थापन र कर्मचारीहरुको जनस्वास्थ्यको व्यवस्थापनका विषयमा पालना गरिनुपर्ने व्यवस्थाहरु स्पष्ट रुपमा दिइएको बैंकले जनाएको छ।
निर्माण व्यवसायीको कार्यालय व्यवस्थापनमा कार्यालय क्षेत्रको व्यवस्थापन, कर्मचारीको व्यवस्थापन, कोभिड संक्रमण रोकथामका लागि कर्मचारीले पालना गर्ने व्यक्तिगत अभ्यासहरु पूर्ण रुपमा कार्यान्वयनमा ल्याउन शुरु गरिएको थियो।
एसओपीले नेपाल सरकारको प्रचलित कानुनी तथा विकास साझेदारहरुको प्रावधानहरुको पालना गरेको पनि बैंकले जनाएको छ। एडिबीका देशीय निर्देशक मुख्तोर खामुदखानोभले परियोजना साइटहरूमा कामदारहरूको सुरक्षा सुनिश्चित गर्न एसओपीले महत्वपूर्ण भूमिका खेलेको बताए।
एडिबीसँगको सहकार्यमा नेपाल आर्थिक पत्रकार समाज (सेजन) ले बिहीबार आयोजना गरेको वेभिनारमा उनले बैंकले तयार पारेको एसओपी आयोजनाहरुमा लागू भईरहेको र एउटा राम्रो सुरुवात भएको जानकारी दिए। यसले निर्माण क्षेत्रमा कोभिड १९ को जोखिम कम गराउन र कर्मचारीहरुमा संक्रमण फैलिन नदिएको उनले बताएका हुन्।
बैंकको लगानीमा निर्माणाधिन परियोजनाले पहिले नै एसओपीको विकास गरेको र प्रयोगमा पनि ल्याउनु सुखद् भएको उनको भनाइ छ।
कार्यक्रममा एडिबीले बनाएको जस्तै एसओपी बनाएर अन्य विकास परियोजनालाई अगाडि बढाउन सकिने पुर्व अर्थसचिव सुमन शर्माले बताए। 'सरकारले सुरक्षित भएर काम गर्नुहोस त भनेको थियो तर परियोजनाका कसरी काम गर्ने भन्ने प्राक्टिकल विषयबारे केही भनिएको थिएनन्। एसओपीको खाँचो थियो। यो एउटा राम्रो सुरुवात हो,' उनले भने।
एडिबीले बनाएको एसओपी कार्यान्वयनमा समेत आईसकेको र त्यसको प्रभाव प्रोजेक्ट क्षेत्रमा समेत देखिएको एसओपी कार्यान्वन गरेका परियोजनाको अनुभवले देखाएको भन्दै यसले यसले सकारात्मक सन्देश दिएको शर्माले बताए। कोभिड १९ ले विश्वसहित नेपालको अर्थतन्त्रमा पारेको प्रभाव पारेको यसले वेरोजगारीको संख्या बढाएको, एवं वैदेशिक रोजगारीबाट फर्किको भन्दै स्वदेशमै रोजगारी दिने व्यवस्थाका लागि पहल आवश्यक भएको बताए।
विकास आयोजनामा कोभिडको प्रभाव
सिबिएसको तथ्यांकअनुसार २०१९-२०२० मा निर्माण क्षेत्रको योगदान ४८८ अर्ब रुपैयाँ थियो। निर्माण क्षेत्रमा १७ लाख कामदार कार्यरत छन्। यीमध्ये ३ लाख जना महिनावारी तलब लिनेछन्। तर महामारी पछाडि ५० प्रतिशतले मात्र तलब पाएका छन्। बाँकी १४ लाखमध्ये ९५ प्रतिशत जतिले रोजगारी गुमाएको बताइएको छ। महामारीले आपूर्ति व्यवस्थालाई भत्काएको छ। खानीजन्य, क्रसर तथा फलामजन्य उद्योग बन्द भएका छन्। यसले समग्र निर्माण कार्यलाई ठप्प बनाएको छ।
नेपाल निर्माण व्यवसायी महासंघका अनुसार नेपालमा वार्षिक आठ खर्ब बराबरको विकास निर्माणको काम हुन्छ। निर्माण क्षेत्रले करिब ८ प्रतिशत कुलगार्हस्थ उत्पादनमा सहयोग गर्छ र ३५ प्रतिशत बजेट उपयोग गर्छ। करुब ३० लाख मानिसहरुले निर्माणका आयोजनाहरुमा काम गर्छन्। कोभिडले सबै निर्माण आयोजनाहरुलाई कम्तीमा एक वर्ष पछाडि धकेलेको छ।
नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो,
सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा
पठाउनु होला।
