काठमाडौं–अहिले विश्वभर कोरोना भाइरसको महामारी फैलिएको छ। १७७ देश र राज्यमा फैलिएको यो महामारीले ३३ हजार ९ सय ६८ मानिसको ज्यान लिएको छ भने ७ लाख २१ हजार ८ सय १७ मा संक्रमण फैलिएको छ। नेपालमा यसको पहिलो चरणको संक्रमण देखिएको छ। हालसम्म पाँच जनामा संक्रमण देखिएको छ।
त्यस्तै छिमेकी देश भारत पनि कोरोना भाइरसको चपेटामा रहेको छ। भारतमा हालसम्म एक हजारभन्दा बढीमा देखिएको छ भने २७ जनाले ज्यान गुमाइसकेका छन्। संक्रमण भारतका सबै राज्यमा फैलिइसकेको छ। संक्रमण फैलिएपछि त्यसलाई रोक्न भन्दै भारत सरकार र राज्य सरकारले लकडाउन गरेका छन्। सार्वजनिक यातायात, हवाई र रेलमार्ग पनि बन्द गरेको छ। यसरी गरेको बन्दको प्रभाव भारतमा कार्यरत नेपाली नागरिकमा पनि परेको छ। श्रमका लागि भारत पुगेका, खासगरी सुदूरपश्चिमका नेपाली प्रभावित भएका छन्। उनीहरु हिडेरै भए पनि नेपाली सीमामा आइपुगेका छन्।
सीमामा आइपुग्दा यहाँको सरकारले सीमानाका बन्द गरेपछि उनीहरु आफ्नै देश छिर्न पनि अहिले नारा लगाइरहेका छन्। ‘हामीलाई आफ्नो देश छिर्न दे’ भन्दै उनीहरु भारतीय क्षेत्रबाट नेपाल सरकारलाई सुनाइरहेका छन्।
यस्तो समस्या खासगरी पश्चिम नेपालका मान्छेहरूको छ र पश्चिमी नाकामै दिनदिनै मान्छे आइरहेका छन्। नेकपाका नेता विष्णु रिजालले अति समस्यामा परेका नागरिकको उद्दारका लागि भारतसँग समन्वय गरेर केही कदम चाल्न माग गरेका छन्।
सामाजिक सञ्जाल ट्वीटरमार्फत् उनले परराष्ट्रमन्त्री प्रदीप ज्ञवालीलाई उनले आग्रह गरका छन्। भारतको हिमान्चलको कुल्लू, सोइधारमा दैलेखको भैरवी गाउँपालिकाका १२० जना अड्किएका छन्। एकातिर काम छैन, अर्कातिर लकडाउन लम्बिन्छ भन्ने त्रासका कारण उनीहरु कैयौं दिन हिडेर नेपाली सिमा नाकामा भोकभोकै आएका छन्। यसरी नेपाली नागरिक अलपत्र परेपछि रिजालले लेखेका छन्, ‘फोन गरेर हाम्रो त कोही पनि रहेनछभन्दा चुनाव आउँदा ‘महान् जनता’ भन्दै पुकारिएकाहरू संकटमा फसेका बेला केही गर्न नसक्दा ग्लानी हुँदोरहेछ।’
उताबाट दूतावासले सीमासम्म ल्याउने र त्यहाँबाट प्रदेश सरकारहरूले ल्याएर क्वारेन्टाइनमा राख्ने प्रबन्ध मिलाउन सके दुःखी–गरिबको पनि कोही छ भन्ने देखिने उनको आग्रह छ । ‘आखिर जनतालाई सरकार चाहिने यस्तै बेला त हो, अरू बेला त विदेशका गल्ली चहारेर पनि उनीहरूले पेट पालेकै छन् ’ उनले परराष्ट्रमन्त्रीको ध्यानाकर्षण गराउदै लेखेका छन् ।
भारत पिथौरागढका विभिन्न क्षेत्रमा काम गरी फर्किएका तीन सय बढी नेपालीहरु सीमामा अलपत्र छन्। पिथौरागढ, डिडिहाट, मसुरीलगायतका क्षेत्रमा काम गरी फर्किएका ३ सय १३ नेपाली तीन दिनदेखि दार्चुला सीमामा अलपत्र परेका हुन्।
शुक्रबार राति १० बजेसम्म दार्चुला सदरमुकाम खलंगास्थित झोलुंगे पुल खुलाएर २ सय २५ जनाको उद्धार गरिएको थियो। राति १२ बजेपछि भारतको धारचुलामा आइपुगेका नेपालीहरु अलपत्र परेका हुन्। उनीहरुको उद्धारका लागि प्रयास भएको छैन।
नेपाल–भारत दुवैतर्फ लकडाउन भएको अवस्थामा नेपाली मजदुरहरु तीन दिनको पैदल यात्रापछि पिथौरागढबाट धारचुला आइपुगेका हुन्। भारतका होटलहरुमा बस्न र खान नदिएपछि बाध्य भएर काम छोडेर फर्किनु परेको नेपालीहरुले बताएका छन्।
मार्मा गाउँपालिका ५ का दिलेन्द्र महताले तीन दिनदेखि खान नपाएको बताए। ‘चाउचाउ र बिस्कुट पनि किन्न पाइएको छैन,’ उनले टेलिफोनमा भने, ‘धारचुलामा अहिले बढी मान्छे भएपछि सडक छेउ र महाकाली किनारमा आएर बस्नुपरेको छ।’
यस्तै अपिहिमाल गाउँपालिका ५ का सुनील धामी ठेकेदारले समयमै रकम नदिँदा आउन ढिलाइ भएको बताउँछन्। ’काम गरेको रकम पनि आधा दिएको छ। २ हजार रुपैयाँ दिएर पठाएको हो। अहिले धारचुलाम के खाने भन्ने भइरहेको छ,’ उनले भने, भारतीय प्रहरीले सामाजिक दूरी बनाएर बस भन्छन्। महाकाली बगर क्षेत्रमा महाकाली नदीको पानी खाएर बसेका छौ।’
धारचुलामा सबैभन्दा बढी बैतडीका नागरिक छन्। प्राप्त विवरणअनुसार दार्चुला मार्मा गाउँपालिकाका ३८ जना, अपिहिमाल गाउँपालिका ५ जना, शैल्यशिखर नगरपालिका ११ जना रहेका छन्। यस्तै बैतडी जिल्ला पुर्चौडी नगरपालिका १ सय ६४ जना, डिलाशैनी गाउँपालिका ६२ जना छन्। बझाङ जिल्ला बुङ्गल नगरपालिकाका ३० जना, र जाजरकोटका ३ जना रहेका छन्।
नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो, सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा पठाउनु होला।
