काठमाडौं- पहिलो चरणको जागरण अभियान प्रभावकारी बनाउन नसकेको आवाज कांग्रेसमा मुखरित भएको थियो। पार्टी संरचनाको अभावमा प्रभावकारी हुन नसकेको भन्दै टिप्पणी भएका थिए। दोश्रो चरणको अभियानमा संगठन र संरचना अभाव खड्किन नदिन कांग्रेसले कार्यकर्तालाई आवश्व पार्ने प्रयास गरेको छ। 

अन्तरिम संरचना निर्माणका लागि निर्देशिका समितिले दिएको सुझावअनुरुप तल्लो तहका अधिकांश कार्यसमिति गठन भएको नेताहरुको दाबी छ। ७३ जिल्लामा प्रदेश र प्रतिनिधिसभा सदस्य निर्वाचन क्षेत्रमा कार्यसमिति बनिसकेको बताइएको छ। नेतृत्वमा मनमुटाव मत्थर हुनु र स्थानीय तहका पार्टी संरचना निर्माण भएकाले जागरण अभियान प्रभावकारी हुनेमा कांग्रेस नेतृत्व ढुक्क देखिएको छ।

पुरानो लयबाट मुक्त भई दोश्रो चरणको जागरण अभियानमा प्रवेश गरेको केन्द्रीय सदस्य मीन विश्वकर्माले बताए। पहिलो चरणमा संगठनको अभाव खड्किएको स्वीकार्दै नेता विश्वकर्माले भने, ‘सांगठिकन संरचना नभइसकेको र नेताबीच मनमुटाव पनि थियो।’ दोश्रो चरणमा ३३० प्रदेशमा म‌गलबारदेखि जागरण अभियान सुरु गर्दैछ। यसअघि ७७ जिल्ला केन्द्रित अभियानलाई थप विस्तार गर्ने केन्द्रीय नीति अनुरुप प्रदेश निर्वाचन क्षेत्र केन्द्रित अभियान हुने बताइएको छ। प्रदेश र प्रतिनिधि सभा निर्वाचन क्षेत्र अन्तर्गतका संगठनहरु बनिसकेको विश्वकर्माले जानकारी दिए। 

प्रादेशिक संरचनालाई राज्यले आत्मसात गरिरहँदा त्यसै अनुरुपको सांगठनिक ढाँचा बनाउन प्रमुख प्रतिपक्षी दलले ढिलाई गरिरहेको थियो। विधानमा संघीयता अनुरुपको संगठन बनाउने प्रावधानलाई राखिएपनि कार्यान्वयनले अन्तिम रुप पाउन भने सकेको छैन। केन्द्र, प्रदेश, जिल्ला, प्रदेशस्तरीय क्षेत्रीय समिति, प्रतिनिधिसभा क्षेत्रस्तरीय कार्यसमिति, गाउँ-नगर समिति, वडा तह र बुथ गरी संगठनका तहको व्यवस्था गरिएको छ।

असार २२ गतेदेखि सुरु भई गत साता मात्र समापन भएको केन्द्रीय समितिको बैठकले अन्तरिम संरचना सहमतिका आधारमा गठन गर्ने निर्णय गरेको थियो। सात प्रादेशिक संरचनामा संगठन कुन रुपमा र कहिले बनाउने  औपचारिक निर्णय नगरिकनै बैठक समापन भएको छ।

कात्तिक मसान्तसम्म तल्लो तहका संरचना गठन गरी महाधिवेशन कार्यतालिका सार्वजनिक गर्ने पार्टीले जनाएको छ। निर्वाचन वा सहमतिका आधारमा संगठन निर्माण गर्ने विषयमा केन्द्रीय सदस्यहरुबीच मतान्तर भएपछि अन्तत सहमतिमा टुंगो लगाउने बैठकको निष्कर्ष थियो। १३औं महाधिवेशनका लागि चुनिएका प्रतिनिधिलाई नै रूपान्तरण गरी अन्तरिम कार्यसमिति बनाइएको छ। अन्तरिम कार्यसमिति निर्वाचन प्रणालीबाट टुंगो लगाउने विधानलाई बाधा अड्काउ फुकाउमार्फत् सहमतिको विधि लागू गरिएको छ। १४औं महाधिवेशनको पूर्वार्द्धमा आएकाले एकै वर्ष पार्टी संरचनामा दुई निर्वाचन सम्भव नहुने तर्क राखी सहमतिको विकल्प ल्याइएको छ।   

बैशाख २५ देखि एक महिनासम्म सञ्चालन भएको पहिलो चरणको जागरण अभियानमा संगठन चलायमान हुन नसक्दा अपेक्षित सफलता प्राप्त हुन नसकेको पार्टी प्रवक्ता विश्वप्रकाश शर्माले स्वीकारेका थिए। पहिलो चरणको जागरण अभियानको समीक्षा सुनाउन आयोजित पत्रकार सम्मेलनमा शर्माले दोश्रो चरणको अभियान अघि नै तहगत संगठनहरु निर्माण गरिसक्ने प्रतिबद्धता व्यक्त गरेका थिए। 

‘यसपटक वडा तहसम्मका कार्यसमिति परिचालित हुन्छन्। अन्तर्क्रियात्मक बढी हुनाले सुन्नका लागि प्रतिनिधिले बढि समय खर्चने छन्,' केन्द्रीय सदस्य गोविन्द भट्टराई भने, ‘पार्टी सुधारका लागि के गर्नुपर्छ। त्यसका लागि ग्रासरुटको सुझाव पनि यसपटक आउँछ।’

पार्टीको मेरुदण्डका मानिने नेपाल विद्यार्थी संघ र तरुण दलको गठन प्रक्रिया भदौ २४ अघि नै सक्ने प्रवक्ता शर्माको अभिव्यक्ति निष्प्रभावी भएको छ। भ्रातृ संस्थाको गठन र पूर्णता नहुनुलाई तरुण दलका महासचिव भुपेन्द्रजंग शाही मूल नेतृत्वको दोष देख्छन्। उनले भने, ‘नेपाल विद्यार्थी संघको महाधिवेशन र तरुण दललाई पूर्णता दिन नसकेको कांग्रेसले जागरण अभियान चलाउनुको अर्थ छैन।’ 

कार्यकाल सकिएका संगठनका कार्यसमितिलाई महाधिवेशन तयारी कार्यसमितिमा रुपान्तरण गर्ने जनाइएको छ। भ्रातृ तथा शुभेच्छुक संस्थाहरूको महाधिवेशन, विधान तथा पूर्णता दिने कार्यमा सुझाव पेश गर्न कार्यदल बनाइएको छ। केन्द्रीय सदस्य एनपी साउदको संयोजकत्वमा केन्द्रीय सदस्यहरू नवीन्द्रराज जोशी, ईश्वरी न्यौपाने, श्यामकुमार घिमिरे, गोविन्द भट्टराई, गुरुराज घिमिरे र प्रदीप पौडेल सदस्य रहेको समिति गठन गरिएको छ। कार्यदलले भ्रातृ तथा शुभेच्छुक संस्थालाई सैद्धान्तिक रुपमा एकरुपता कायम गर्न चरणबद्ध रुपमा ती संस्थाका पदाधिकारीसँग छलफल गर्ने भएको छ। भ्रातृ संस्थाहरुको विधानमा एकरुपता नभएकाले कार्यसमितिको संख्या, मनोनयन, मापदण्ड लगायतमा विषयमा सुझाव दिने कार्यदल सदस्य भट्टराईले जानकारी गराए।

दोश्रो चरणको अभियान सुरु हुनुकाे अघिल्लाे साँझ मात्रै प्रतिनिधिहरुको छनोट सकिएकाे छ। प्रदेशसभा क्षेत्र अन्तर्गत कार्यक्रम भएकाले अधिकांश प्रतिनिधि प्रदेशसभामा विजयी/पराजित उम्मेदवार, समानुपातिकको सूचीमा रहेका उम्मेदवार, पूर्व जिल्ला सभापति र केही प्रतिनिधिसभाका प्रत्यासी उम्मेदवार  परेका छन्। 

प्रथम चरणमा प्रतिनिधि छनोटमा संस्थापन पक्षले एकतर्फी नाम चयन गरेको आरोप लागेको थियो। यसपटक सबै क्षेत्रको अन्तिम नामावली ढिलो गरी प्रकाशित भएकाले नाममा विषयमा हुने विमति सार्वजनिक भएको छैन। 

सरकार विरुद्ध लक्षित जागरण अभियान
बिपी जयन्तिको अवसर पारेर सुरु हुने जागरणमा अपेक्षाकृत सफलता हात नपारेको सरकारका कदममा विरुद्धमा अभियान केन्द्रित गर्ने संकेत देखिएको छ।

प्रतिपक्ष दलको हिमाल, पहाड, तराई-मधेश (हिपतम) जागरण अभियानमा ‘विशेष सामाजिक संवाद’ गरी सरकारप्रति आशा, विश्वास र भरोसा टुट्दै जानुको कारण कांग्रेसले केलाउने भएको छ। धेरै सुन्ने, कम बोल्ने नीतिसहित जागरण अभियानमा प्रतिनिधिले प्रश्न, पिडा र अपेक्षा सुन्ने बताइएको छ। सरकारसँग जनताले गरेका अपेक्षा र परिणामको लेखाजोखा जागरण अभियानमा हुनेछ।

‘डन’ पनि प्रतिनिधि
डनका रुपमा चिनिएका कांग्रेस निकटका प्रदेशसभा उम्मेदवारलाई कांग्रेसले जागरण अभियानको प्रतिनिधि बनाएको छ।

गणेश लामा दोलखा प्रदेश निर्वाचन क्षेत्र ‘क’ मा प्रतिनिधि बनेका छन्। काभ्रेमा प्रदेश सभा उम्मेदवार बनेका उनी पराजित भएका थिए। काभ्रे १ ‘ख’ मा लामा तत्कालीन एमालेका उम्मेदवार चन्द्र लामासँग पराजित भएका थिए।

तत्कालिन फोरम लोकतान्त्रिकबाट कांग्रेसमा आएका उनी क्रसर व्यवसायी समेत हुन्।

ललितपुर घर भएका मीनकृष्ण महर्जन दोश्रो जागरण अभियानका प्रतिनिधि बनेका छन्।

महर्जनलाई सिन्धुपाल्चोक १ ‘क’ मा प्रतिनिधिका रुपमा खटाइएको छ।

उनी ललितपुर १ ‘ख’बाट प्रदेश सभा सदस्य बनेका थिए। महर्जन तत्कालिन एमालेका उम्मेदवार चेतनाथ संजेलसँग पराजित भएका थिए।